مجید رضائیان: امنیت شغلی روزنامه‌نگار به مصونیت حقوقی وابسته است

این استاد ارتباطات با اشاره به دغدغه مهم خبرنگاران در زمینه مصونیت حقوقی، بیان کرد: یکی از مباحث ما این است که وقتی مصونیت حقوقی وجود ندارد، چرا حاکمیت (هر سه قوه مجریه، قضائیه و مقننه) انتظار دارند که روزنامه‌نگار باید پاسخگو باشد، مسئولیت اجتماعی داشته باشد اما مصونیت حقوقی نداشته باشد. شما وقتی مصونیت حقوقی ندارید، امنیت شغلی هم ندارید. وقتی که روزنامه‌نگار مصونیت حقوقی ندارد هیچ توجهی هم به تخصص او نمی‌شود.

اهمیت بحث استانداردسازی رسانه‌ها

این پژوهشگر ژورنالیسم بیان کرد: بحث استانداردسازی رسانه‌ها را ۲۰ سال پیش مطرح کردم؛ حرفم در آن سال‌ها این بود که اگر روزنامه‌نگار مصونیت حقوقی داشته باشد، می‌تواند امنیت شغلی داشته باشد و بعد می‌توانیم سراغ استانداردسازی برویم. استانداردسازی رسانه هم بدین صورت است که وقتی روزنامه‌نگاری می‌خواهد وارد اتاق خبر یک رسانه شود، از استانداردهای لازم برخوردار باشد. افرادی هم که تخصصی ندارند، به صرف اینکه مناسباتی با حوزه‌های مختلف قدرت دارند و به جریان‌های سیاسی متصل هستند، لزومی ندارد به این حوزه ورود کنند. آنچه ما در حال حاضر می‌بینیم، این است که عده‌ای وارد رسانه می‌شوند که تخصصی ندارند.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: رسانه و روزنامه‌نگاری زمانی شرایط مساعد خود را پیدا می‌کند که ما در برابر پرسش مصونیت حقوقی روزنامه‌نگاران پاسخگو باشیم. به دلیل اینکه در دنیا دیپلمات‌ها، قضات و خبرنگاران مصونیت حقوقی دارند. شما هیچگاه از یک قاضی نمی‌توانی انتظار داشته باشی که رأی مستقل بدهد، رأی سالم و منصفانه بدهد، ولی مصونیت نداشته باشد. دیپلمات‌ها هم در همه جای دنیا بر اساس پروتکل‌های بین المللی از این مصونیت برخوردارند. همین نکته در مورد روزنامه‌نگاران هم هست و مهم‌ترین دغدغه هم هست که اگر نباشد اساس کار روزنامه‌نگاری و به تبع آن آزادی بیان در چهارچوب قانون اساسی کارکرد خودش را از دست می‌دهد.

هوش مصنوعی تا کجا می‌خواهد پیش برود؟

رضائیان با اعتقاد بر اینکه ما وارد وب هوشمند و عصر به شدت پر تنش خواهیم شد، مطرح می‌کند: برایمان سوال است که این هوش مصنوعی تا کجا می‌خواهد پیش برود و خیلی چیزها را تغییر خواهد داد. ولی به هر حال، روزنامه‌نگاری رباتیک (روزنامه‌نگاری اینترنتی) اتفاق خواهد افتاد و ربات‌ها دو دسته خواهند بود. به نوعی که نرم‌افزار و ربات اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند و در کنار هم قرار می‌دهد و جا برای روزنامه‌نگار تنگ می‌شود. در این شرایط اگر روزنامه‌نگار همچنان خردورز باقی بماند و سراغ روزنامه‌نگاری تحلیلی که ژانر درخشانی است برود، برای آینده پاسخگو خواهد بود.

این پژوهشگر ژورنالیسم در پایان با تاکید بر این توصیه که روزنامه‌نگاران ما در ایران باید دنبال دو عنصر داینامیک باشند، می‌گوید: روزنامه‌نگاران ما باید بدانند که مخاطب به دنبال دو عنصر «چگونگی» و «چرایی» است و تا زمانی که ما ژانر روزنامه‌نگاری تحلیلی را داریم و شاید برخی رسانه ها نتوانند در این چارچوب قرار بگیرند، توصیه این است که به سمت روزنامه‌نگاری تحلیلی حرکت کنند. روزنامه‌نگاری تحلیلی آموزش می‌خواهد، کار بسیار گسترده، پیچیده و در عین حال ژانر موفقی در دنیاست. به همین جهت روزنامه‌نگاری تحلیلی در ایران باید جدی‌تر گرفته شود و روزنامه‌نگاران باید بدانند در ایران و هم در دنیا با این ژانر موفق خواهند بود.