به‌گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از روابط‌عمومی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی؛ درگام نخست دور جدیدِ رتبه‌بندی روزنامه‌ها، معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، طی فراخوانی از مدیران مسئول روزنامه‌ها خواسته بود برای شرکت در رتبه‌بندی، دو نسخه از پنج شماره اعلام شده روزنامه خود را ارسال کنند.
۲۶۶ روزنامه سراسری، منطقه ای، استانی و محلی، در پاسخ به این فراخوان، با تکمیل و ارسال فرم‌های خوداظهاری، در این دور از رتبه‌بندی شرکت کردند.
مستنداتِ ارسالی مطابق شیوه‌نامه در دو مرحله‌ی کارشناسی و ارزیابی، مورد بررسی دقیق هیأت ارزیابی قرار گرفت.
اعضا هیأت ارزیابی به شرح زیر است:
١) یک نفر از روزنامه‌های بخش دولتی یا عمومی شرکت کننده در طرح
٢) یکی از اعضای هیأت مدیره انجمن روزنامه‌های غیردولتی به عنوان دبیر
٣) یک استاد روزنامه‌نگاری با معرفی دفترمطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها
۴) یک نفر از طرف روزنامه‌های غیرسراسری به انتخاب شورای مرکزی خانه‌های مطبوعات
۵) یک نفر با معرفی هیأت مدیره انجمن مدیران مسئول روزنامه‌های غیردولتی
بنابراین گزارش، بررسی های کارشناسی و ارزیابی در هیأت ارزیابی طی ۲۲ جلسه انجام و نتایج اولیه در قالب یک فایل اکسل شامل نمرات روزنامه ها به تفکیک منتشر شد. در این فایل امتیازات هر روزنامه به تفکیک “امیتاز خوداظهاری” و “امتیاز هیأت ارزیابی” برای هر شاخص ذکر شده است.
اما پس از اعلام نتایج اولیه رتبه‌بندی روزنامه‌ها در تاریخ ۲۴ آذرماه جاری، مدیران مسوولی که نسبت به امتیاز دریافتی اعتراض داشتند، درخواست خود برای رسیدگی مجدد به شاخص‌های مورد اعتراض را طی نامه‌ای به اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی ارسال کردند.
این اداره کل با تجمیع اعتراضات و برنامه‌ریزی برای تشکیل هیات تجدید نظر، مطابق شیوه‌نامه رتبه‌بندی روزنامه‌ها اقدام کرد و به‌دنبال آن، جلسه مقدماتی هیات تجدید نظر در روز چهارشنبه ۲۹ دی‌ماه در دفتر مدیرکل مطبوعات وخبرگزاری‌های داخلی برگزار و مقرر شد از شنبه دوم بهمن‌ماه جلسات هیات تجدیدنظر در محل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه ها برگزار شود.
بر اساس این اطلاعیه، مدیران مسوول روزنامه‌های معترض یا نماینده معرفی شده توسط آن‌ها طبق نوبت های تعیین شده در جلسات حضور یافته و نسبت به طرح اعتراض خود به صورت مستند، اقدام کردند.
شایان ذکر است، زمان‌بندی و تعیین نوبت به نحوی انجام شده بود که روزنامه‌های استانی و محلی، فرصت برنامه‌ریزی برای حضور در جلسه را داشته باشند. جلسات مربوط به مدیران مسوول روزنامه های استانی و محلی که امکان و یا تمایل حضور در جلسه را نداشتند به صورت مجازی برگزار شد.
بر اساس شیوه‌نامه رتبه‌بندی روزنامه‌ها، هیأت تجدیدنظر که اعضای آن با هیأت ارزیابی اولیه متفاوت ‌است، به‌شرح زیر بود:
–   مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی (به عنوان رئیس)
–   مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها (به عنوان دبیر)
–   یکی از اعضای هیأت ‌مدیره انجمن روزنامه‌های غیردولتی به انتخاب هیأت مدیره آن انجمن
–   یکی از اعضای هیأت ‌مدیره شورای مرکزی خانه‌های مطبوعات به انتخاب آن شورا
–   یک روزنامه‌نگار با سابقه به انتخاب انجمن پیشکسوتان مطبوعات
نماینده هیأت ارزیابی(بدون حق‌رأی) نیز در جلسات تجدیدنظر شرکت داشت.
در این مرحله، با توجه به اعتراض ۱۷۰ روزنامه، هیآت تجدید نظر با صرف وقت کافی و طی ۱۶ جلسه ۶ ساعته رسیدگی ها را انجام داد. نگاه هیآت تجدید نظر همراهی حداکثری با روزنامه ها بخصوص روزنامه های غیرسراسری بود. نتایج اعلام شده گویای وجود این نگاه و اهتمامی است که هیآت مذکور داشته است. از آنجا که سیاست معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی مشارکت دادن بیشتر تشکل های صنفی استانی و منظقه ای در فرایندهای تصمیم سازی معاونت مطبوعاتی بوده و هست، در کمیته بدوی و نیز تجدیدنظر رتبه‌بندی روزنامه‌ها، یک نفر از اعضای هیأت مدیره خانه‌های مطبوعات سراسر کشور به ‌عنوان نماینده روزنامه‌های غیرسراسری حضور داشت.
شایان توجه اینکه شیوه‌نامه فعلی رتبه‌بندی با تمرکز بر اصول حرفه ای روزنامه‌نگاری تدوین شده است و تفاوتی از نظر استانی و سراسری در این اصول وجود ندارد. داشتن یادداشت اختصاصی، سرمقاله، عکس اختصاصی، نیروی بیمه‌ای، گرافیک مطلوب، سایت اینترنتی فعال‌، حضور در شبکه‌های اجتماعی و… از جمله مواردی است که نیاز تمامی روزنامه‌های کشور و دنیاست. در این بین امتیازاتی به روزنامه‌های غیرسراسری داده شده که نمرات آن‌ها را به شکل ملموس ارتقاء داده است. علاوه بر این در رابطه با شاخص‌های ارزیابی روزنامه‌های غیرسراسری در این دوره از رتبه‌بندی، توجه به موارد زیر از اهمیت بالایی در داوری‌ها برخوردار بوده است:

۱) گستره توزیع: این شاخص، ۴ نمره از ۱۰۰ نمره دارد و روزنامه‌های غیرسراسری نمره کامل را از آن دریافت کرده‌اند. در حالی که روزنامه‌های سراسری می‌بایست در ۳۱ استان کشور توزیع شوند تا این نمره را کامل دریافت کنند.
۲) اخبار شهرستان‌ها: این شاخص نیز ۴ نمره دارد که به صورت کامل به روزنامه‌های غیرسراسری داده شده است در حالی که برای روزنامه‌های سراسری با دقت این شاخص بر مبنای داشتن صفحه مخصوص اخبار شهرستان و یا تعداد کافی خبر استانی محاسبه شده است.
۳) تراز نویسندگان: این شاخص ۴ نمره دارد و روزنامه‌های سراسری می‌بایست از قلم نویسندگان ملی و با درجه ای بالا از نخبگی بهره مند می بودند تا نمره کامل دریافت کنند. اما برای روزنامه‌های غیرسراسری، تراز نویسندگان در سطح استان و منطقه مورد توجه قرار گرفته است..
۴) جریان‌سازی: این شاخص، ۶ نمره دارد و مانند تراز نویسندگان، برای روزنامه های منطقه ای، استانی و محلی در مقیاس غیرسراسری و با لحاظ شرایط بومی آنها محاسبه صورت گرفته است.
۵) نیروی بیمه‌ای: این شاخص ۹ نمره دارد و هر نیرو ۱۵ صدم نمره داشته است. به گونه‌ای که ۶۰ نیروی بیمه‌ای برای یک روزنامه، نمره کامل را نصیب آن می‌کند. این در حالی است که روزنامه‌ های بزرگ و ملی بیش از صدها نیروی بیمه ای دارند اما تنها برای ۶۰ نیروی بیمه شده امتیاز گرفته اند.
۶) در راستای حمایت از روزنامه‌های غیرسراسری، در نهایت به امتیاز نهایی هر کدام ۱۵ درصد افزوده شده است. نتیجه اینکه با توجه به موارد فوق، تعدادی از روزنامه‌های غیرسراسری، نمرات بالای ۷۰ دریافت نموده‌اند.
نکته درخور توجه دیگر اینکه با توجه به انتقاد منطقی روزنامه ها در خصوص طولانی شدن فرایند رتبه بندی با این مدل، معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی در نظر دارد برای انجام رتبه بندی به صورت الکترونیکی و نرم افزاری برنامه ریزی نماید.
نتایج رتبه‌بندی روزنامه‌ها به تفکیک گستره توزیع (سراسری و غیرسراسری) در جدول زیر آمده است. این نتایج مبنای تعامل معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی با روزنامه‌ها در سال ۱۴۰۱ خواهد بود. امید است رتبه بندی سال ۱۴۰۰ با حداقل زمان ممکن عملیاتی و اجرا شود.
همچنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که به دلیل شرایط داوری و انتخاب ۵ نسخه از عملکرد یک ساله روزنامه‌ها نمی‌توان با قطعیت نسبت به رتبه‌ها ارزیابی داشت، لذا جدول فوق با ذکر جزییات نمرات منتشر می‌شود. معاونت مطبوعاتی تلاش دارد که با گروه بندی های مناسب و طبق دهک‌‌های متعارف به عدالت نزدیکتر شود.