خبر چیست؟

خبرنگاران مجرب معمولا بر سر این که چه موضوعی دارای ارزش خبری است، اتفاق نظر دارند. اما برای دیگران این روند یک معما است. این درس شرح می دهد که یک مطلب خبری خوب از چه عناصری تشکیل می شود.

خبر برای مخاطبان است

بسیار مهم است که به یاد داشته باشیم خبر در خلاء تهیه نمی شود و مخاطبی دارد. خبرتوسط مردم واقعی که انتظارات مشخصی دارند خوانده، دیده یا شنیده می‌شود.

البته مطبوعات و رسانه های مختلف مخاطبان مختلفی هم دارند. بعضی رسانه ها ممکن است جوانانی را مخاطب قرار دهند که بیشتر به فرهنگ عامه پسند توجه دارند. برخی از رسانه ها هم به دنبال مخاطبان پر سن و سال تری هستند که علائق متنوعتر و وسیعتری نسبت به آنچه در اطرافشان می گذرد دارند.

کسی که روزنامه های جدی را مطالعه می کند، انتظار دارد که ازطریق خبرهای آن نشریه، جزییات قابل توجهی را درباره وقایع گوناگون ملی و بین المللی به دست آورد.

خواننده یک روزنامه عامه پسند هرچند بیشتر می خواهد سرگرم شود، اما انتظار دارد که اگر شده حتی به صورت خلاصه از وقایع مهم هممطلع شود.

بنابراین بسیار مهم است که روزنامه نگار مخاطب خود را تا سرحد امکان بشناسد.

خبرنگاران و سردبیران موفق همواره به مخاطبان خود فکر می کنند و از خود این سوال ها را می پرسند:

· مخاطبان ما چه کسانی هستند؟

· نیازهای آنان چیست؟

· چه چیزی را می خواهند بدانند؟

· چه سوال هایی خواهند پرسید؟

فقط با دانستن پاسخ این سوال ها است که روزنامه نگار می تواند نیازهای خوانندگان، شنوندگان یا بینندگان خود را برآورده کند. به یاد داشته باشید که در جوامع آزاد، روزنامه نگار نماینده مردم است: به آنان در مورد جامعه اطلاعات می دهد و از سوی آنان مقام های دولتی را بازخواست می کند.

اگر ‌قصد دارید برای مردم بنویسید، با آدم‌ها زیاد معاشرت کنید، خودتان را یکی از آنها بدانید و از موضع برتر به آدم‌ها و مسائل‌ آنها نگاه نکنید. روزنامه نگار خوب کسی است که خودش را از جامعه جدا نمی‌داند.

عناصر خبر

خبر = تغییر + تاثیر + مجاورت

عالی بود اگر فرمول ساده ای وجود داشت که با آن می شد “میزان ارزش خبری” هر گزارش را تعیین کرد، اما متاسفانه چنین فرمولی وجود ندارد.

با این همه در تمام خبرها عناصر مشترکی حضور دارند که عبارتند از: تازگی یا تغییر، تاثیر و مجاورت

اگر شما بتوانید میزان هر یک از این عناصر را در یک خبر ارزیابی کنید، می توانید آگاهی بیشتر و روشن تری از ارزش خبری آن گزارش یا خبر داشته باشید. شما می توانید قوی ترین جنبه های ماجرا را شناسایی کنید و در خبری که برای انتشار یا پخش تهیه می کنید به آن وزن بیشتری بدهید. همچنین می توانید در میان خبرهایی که هر روزه توجه شما را جلب می کنند، قوی ترین و با ارزش ترین خبر را تشخیص دهید.

بیایید این عوامل را دقیق تر بررسی کنیم.

تازگی یا تغییر

چرا باید خبری را منتشر کنیم که مردم از آن باخبرند؟ می گویند که روزنامه دیروز، فقط به درد شیشه پاک کردن می خورد. خبرهای روز قبل رادیو و تلویزیون هم به درد کسی نمی خورد.

برای اینکه یک ماجرا قابلیت خبر شدن را داشته باشد، باید عامل تازگی یا تغییر در آن وجود داشته باشد:

· اتفاقی روی می دهد، یا در گذشته روی داده و یا قرار است در آینده روی دهد. به عنوان مثال، “طوفان سختی در راه است” یا اینکه “استفاده از تلفن دستی هنگام رانندگی جرم محسوب خواهد شد”.

· احتمال دارد اتفاقی بیفتد (البته این خبر ضعیف تر از اتفاقی است که حتما می افتد).

· تغییری حاصل شده یا می شود. به عنوان مثال “ارزش دلار به شدت سقوط کرده است”.

· در گذشته تغییری حاصل شده یا اتفاقی افتاده اما ما تازه از آن مطلع شده ایم. به عنوان مثال، براساس اسناد دولتی که قبلا طبقه بندی اطلاعاتی و محرمانه داشته و امروز منتشر شده اند، یک وزیر سابق برای خارجی ها جاسوسی می کرده است.

توجه و کنجکاوی از اجزای طبیعی غریزه بقا است. ما می خواهیم از تحولات با خبر شویم تا بتوانیم هر تهدید احتمالی را که می تواند زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد، دوباره ارزیابی کنیم.

قوی ترین خبر، خبری است که در آن حس فوریت وجود داشته باشد و هرکس که آن خبر را می شنود بخواهد فورا آن را به دیگران منتقل کند؛ شاید به این دلیل که خواننده، شنونده یا بیننده، با دریافت این خبر اطلاعاتی کسب می کند که می تواند براساس آن فورا اقدام کند. به عنوان مثال هنگام رانندگی از تلفن دستی استفاده نکند، خانه خود را برای مقابله با طوفان آماده کند یا ارز خود را در بازار بفروشد.

رادیو و تلویزیون در مقایسه با روزنامه و نشریه از امتیازی قابل توجه برخوردارند: می توانند هر آن خبر جدیدی پخش کنند.

ماجراهایی که در آن تغییر و تحول اندک یا بسیار کندی رخ می‌دهد،مناسب صفحات خبری نشریات یا اخبار رادیو و تلویزیون نیستند؛ گرچه این ماجراها می‌توانند دستمایه مناسبی برای گزارش های مستند باشند.

خطرات استعمال دخانیات مثال خوبی است؛ سیگار کشیدن، یکی از علل مهم مرگ و بیماری است، امابسیار کمتر از بیماری هایی مانند ایدز که تازه کشف شده‌اند و مرموز و عجیب و غریب هستند، در خبرها مورد توجه قرار می گیرد.

این گونه ماجراها زمانی خبرساز می شوندکه یک زاویه خبری تازه برای نگریستن به آنها یافته شود، مثلا وقتی که نتایج یک تحقیق تازه منتشر شود یا کسی که با آنها سر و کار دارد، ادعایی بحث‌ برانگیز و جنجالی رادر آن زمینه مطرح کند.

تاثیر

با تمام تلاشی که برای تهیه خبر به خرج می دهید، انتظار چه واکنشی از مخاطبان خود دارید؟ می خواهید آنان را کنجکاو کنید یا بی تفاوت؟ آیا انتظار دارید مخاطبان در واکنش به خبر شما بگویند: “اوه!” یا “که چی؟”؟

خبر قوی، خبری است که بر مخاطب اثر بگذارد. می توان گفت خبر قوی، خبری است که بالقوه بتواند زندگی ها را تغییر دهد؛ و شرایط زندگی را بهتر یا بدتر کند (البته در اکثر موارد بدتر می کند). این تغییر می تواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد. خبر، هر چه بیشتر بر مخاطبان تاثیر بگذارد، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

این نمونه ها را در نظر بگیرید:

· یک سنگ آسمانی عظیم به سوی کره زمین در حرکت است که در صورت اصابت، حیات در زمین را نابود می کند.

· دولت، ارزش پول جاری کشور را پنجاه درصد تنزل می دهد.

· یک ماده مخدر جدید که به آسانی در خانه تولید می شود، معتادان را به جنون آدم کشی مبتلا می کند.

· قرار است دولت مالیات بر درآمد را کاهش دهد.

در هر یک از نمونه های بالا به آسانی می توان تاثیر خبر را بر مخاطب مشاهده کرد. اما بعضی وقت ها به این سادگی هم نیست.

فرض کنید قرار است یک کارخانه بزرگ تعطیل شود، اما این کارخانه در شهری نزدیک شهر شما قرار دارد و در میان مخاطبان شما افراد کمی به طور مستقیم از تعطیلی این کارخانه متضرر می شوند. اما فرض کنید شهر شما مرکز استان است و مردم از شهرهای مجاور برای خرید به آنجا می‌آیند. آیا ممکن است تعطیلی کارخانه شهر مجاور تعداد کسانی را که به شهر شما می آیند و پول خرج می کنند، کاهش دهد؟ در این صورت آیا تعطیلی کارخانه بر زندگی مخاطبان شما تاثیری نخواهد داشت؟ بنابراین شهروندان شهر شما، که در اینجا مخاطب شما هستند، می خواهند که از این خبر مطلع شوند. با این همه، باید پس زمینه خبر و تاثیرات آن را برایشان تشریح کرد. این کار، جزئی از نقش یک روزنامه نگار ماهر است:

“مقام های بازرگانی هشدار می دهند که تعطیل شدن کارخانه خودروسازی شهر مجاور، میزان تجارت در شهر ما را کاهش خواهد داد. به گفته آنان کارگران این کارخانه که دستمزد بالایی دریافت می کردند سالیانه بیش از ده میلیون دلار در شهر ما خرج می کردند. از بین رفتن این درآمد، به بسیاری از تاجران و کسبه شهر ضربه بسیار سنگینی خواهد زد.”

مثال:

مدتی است که گفت و گوها درباره ساخت اتوبان های دو طبقه در تهران آغاز شده است. برخی از مقام های شهری معتقد هستند ساخت این اتوبان ها می تواند ترافیک را روان کند. در عین حال، برخی از کارشناسان معتقد هستند در مسیر اتوبان های دو طبقه آلودگی هوا و صدا بیشتر است. گذشته از آن، بسیاری از خانواده های ایرانی دوست ندارند در حالی که در طبقات بالایی آپارتمان خود زندگی می کنند کسی به داخل منزل آنها سرک بکشد.

همان گونه که در مورد تازگی گفته شد، تردید و ابهام هم از تاثیر خبر کم می کند. “ممکن است سنگی آسمانی به زمین برخورد کند”، کم اثرتر است از “سنگی آسمانی به زمین اصابت می کند”.

مجاورت

رسانه ها بارها خبرهایی را منتشر می کنند که چنین عنوانی دارند: “زمین لرزه در ترکیه صدها قربانی گرفت، از هم میهنان ما کسی در میان قربانیان نیست”.یا “پنج نفر از هم میهنان ما در انفجارهای بغداد کشته شدند”.

بسیاری با خواندن یا نوشتن چنین خبری موافق نیستند و می گویند نباید برای جان انسان ها ارزشی متفاوت قائل شد. اما این نکته هم عجیب به نظر نمی رسد که مردم بیشتر علاقه دارند از افراد یا جاهایی با خبر شوند که به خودشان نزدیک تر است. زیرا:

· ممکن است با کسی آشنایی داشته باشند؛

· شاید با آنها احساس همبستگی بیشتری داشته باشند؛

· شاید بتوانند برای کاستن از درد و رنج آنها کاری بکنند.

تمام رسانه های خبری، اخباری را که به مخاطب نزدیک تر است یا به اصطلاح، مجاورت بیشتری دارد، ترجیح می دهند. این مجاورت می تواند جغرافیایی باشد یا اجتماعی.

شامه خبری خود را تیز کنید! به این دو خبر نگاهی بیاندازید و بگویید کدام خبر مهم تر است و چرا.

– “تعداد قربانیان سقوط یک هواپیمای خطوط هوایی اسپانیادر مادرید به ۱۴۰نفر رسید”.

– ” یک بوئینگ مسافری ۷۳۷ با ۱۰۰ سرنشین در نزدیکی بیشکک، پایتخت قرقیزستان سقوط کرد؛ تعدادی از مسافران ایرانی بودند” .

مجاورت جغرافیایی به سادگی قابل درک است. یعنی شامل کسانی است که در اطراف ما هستند، مثل اعضای خانواده، دوستان، همکاران و همسایه ها.

اما مجاورت اجتماعی به علائقی وابسته است که از طریق زبان، ارتباط، تاریخ، فرهنگ و مذهب ایجاد می شود؛ مثل مردم یک کشور و پیروان یک دین. ایرانی‌ها اغلب به شنیدن اخباری در مورد ایرانی‌هایی که به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند توجه دارند. مثل اخبار راجع به برخی از دانشمندان ایرانی که در سازمان ناسا به پست های کلیدی دست یافته اند. یا اخبار پیرامون فرمانده ایرانی تبار پلیس لندن که به خاطر مشاوره غیرقانونی از کار خود برکنار شده است.

به این چند خبر هم نگاهی بیندازید:

“بیش از ۵۰ هزار نفر روز جمعه در روز درهای باز مساجد ، از عبادتگاههای مسلمانان درآلمان دیدن کردند”

“افغانستان عضو شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی شد”

“جشن عاطفه ها در مدرسه ایرانیان تاجیکستان برگزار شد”

در نظر گرفتن این ارتباطات باعث می شود که خبر تهیه شده ارتباط بیشتری با مخاطب داشته باشد و توجه او را جلب کند.

آیا این خبر، واقعا خبر است؟

هر وقت مطمئن نبودید که یک خبر تا چه اندازه ناب و باارزش است، از خودتان سوال کنید:

· این خبر چقدر تازگی دارد؟

· تاثیر آن بر مخاطب تا چه حد است؟

· از نظر جغرافیایی و اجتماعی چقدر به او مرتبط است؟

با ارزیابی این سه عامل، یعنی تازگی، تاثیر و مجاورت، روزنامه نگار می تواند ارزش خبر را تشخیص دهد و عنوان و جای آن را در یک بولتن خبری یا در صفحه روزنامه مشخص کند.

نمونه یک: پلی که دو قسمت شهر شما را به هم وصل می کند، بدون اطلاع قبلی برای انجام تعمیرات اضطراری بسته شد.

تازگی: زیاد؛ (چون بسته شدن پل ناگهانی و غیر منتظره است.)

تاثیر: زیاد؛(چون در شهر، راه ارتباطی دیگری وجود ندارد.)

مجاورت: زیاد؛ (چون پل در مرکز شهر شما است.)

در مورد این مثال تردید زیادی وجود ندارد. خبر، باارزش و مهم است.

مثال دو: فاضلاب همچنان وارد رودخانه شهر می شود.

تازگی: کم؛ (چون فاضلاب همیشه وارد رودخانه شهر می شده است.)

تاثیر: کم تا متوسط؛ (چون این امر باعث مردن ماهی ها و کثیف شدن کناره های رودخانه می شود، اما شواهدی برای اینکه سلامتی انسان ها در خطر باشد در دست نیست.)

مجاورت: زیاد؛ (چون رودخانه در مرکز شهر شما است.)

در شرایط فعلی این خبر ضعیف است. اما اگر یک مقام بهداشتی به طور علنی از این وضع انتقاد کند و یا اعتراض های مردمی به آن صورت گیرد، یک خبر جدید است که میزان تازگی آن بالا می رود. البته اگر این خبر برای مجله ماهیگیران یا یک برنامه زیست محیطی تهیه شود، میزان موثر بودن آن نیز بیشتر می شود.

مثال سه: وزیر دارایی هشدار داده که ممکن است نرخ داروهای پایه افزایش یابد.

تازگی: متوسط؛ (چون هنوز اتفاقی نیفتاده و احتمال هم دارد که نیفتد.)

تاثیر: زیاد؛ (چون بیشتر مردم گاه و بیگاه به دارو نیاز دارند.)

مجاورت: زیاد؛ (مسئله ملی است اما به همان اندازه هم در داخل شهر شما اثر می گذارد.)

چنین خبری، یک خبر ناب و باارزش است که تردید آن را ضعیف کرده است. روزنامه نگار باید داوری کند که هشدار وزیر دارایی واقعی است یا یک تهدید توخالی.

در اینجا قطعیتی وجود ندارد. حرف های یکی از سردبیران بی بی سی را به یاد بیاورید:

” سردبیران با این انتخاب دشوار روبه رو هستند که از بین جنگ در خارج از کشور، رسوایی در بیمارستانی در داخل کشور، تظاهرات هواداران حمایت از حیوانات یا تحولی جدید در جنجالی که دولت را از پای در می آورد، کدام را برگزینند. تعیین اهمیت هر خبر آسان نیست و قضاوت در مورد آن نمی تواند مطلق باشد. یک خبر خوب در یک روز مشخص می تواند در یک روز دیگر در مقایسه با دیگر خبرهای مهم، ضعیف جلوه کند. در این جا هیچ معیار مطلقی وجود ندارد.”

خبر این است…؛ زیرا…

پس از آنکه خود متوجه شدید یک مطلب به چه دلیل ارزش خبری دارد، منطقی است که این دلایل را برای شنونده، بیننده، یا خواننده خود هم روشن کنید. مخاطب را به حال خود نگذارید که مجبور شود حدس بزند.

معمولا برای این کار باید مهم ترین جنبه خبر را در خط اول یا دوم جای دهید.

“سر خط” به مخاطب می گوید که چه اتفاقی افتاده و معنی اش برای او چیست. وقتی توجه مخاطب خود را با سرخط جلب کردید، می‌توانید جزئیات بیشتری در اختیارش بگذارید.

اگر شما قسمت مهم و موثر خبر را برای آخر مطلب خود نگه دارید، ممکن است مخاطب از همان ابتدا علاقه خود را برای دنبال کردن خبر از دست بدهد. در عوض سعی کنید که در خط اول خبر به این سوال جواب دهید که “این خبر چرا مهم است و چه اثری بر مخاطبش خواهد داشت؟”

جمله ای که اهمیت خبر را بیان می کند کدام است؟

– سیاستمداران سرشناس جلسه مهمی دارند.

– یک کنفرانس مطبوعاتی در هتل اصلی شهر برگزار می‌شود.

– آن ها در مورد سمت های سیاسی و کسانی که این مسئولیت ها را بر عهده خواهند گرفت، صحبت می‌کنند.

– آنها می گویند برای تامین هزینه تجهیزات جدید، نرخ تلفن باید دو برابر شود.

پاسخ: طبیعی است که در این مثال، دوبرابر شدن نرخ تلفن برای مخاطب اهمیت به مراتب بیشتری دارد. بنابراین، در آغاز چنین خبری، به جای این که بنویسید امروز یک کنفرانس مطبوعاتی با حضور سیاستمداران سرشناس برگزار شد، بهتر است در همان جمله اول بنویسید که سیاستمداران پیشنهاد داده اند نرخ تلفن دو برابر شود.

خبر، همه اینهاست

خبرهای روزانه از لحاظ موضوعی به گروه های انگشت شماری تقسیم می شوند. بیایید به بررسی این طبقه بندی ها بپردازیم. خواهید دید که این دسته بندی موضوعی، به نوعی با همان معیارهایی که در باره خبر گفتیم، مطابقت دارد.

خبر… برای زنده ماندن

مردم برای اینکه زنده بمانند باید بدانند چه زمانی در خطر هستند تا بتوانند از خود محافظت کنند و احساس امنیت داشته باشند. مردم همیشه به خبرهای مربوط به خشونت، خطر، عملیات امداد و نجات، جرایم و حوادث و بلاهای طبیعی توجه دارند، چه این خبرها بر خودشان اثری مستقیم داشته باشد چه بر خانواده و دوستان، یا شهر و استان و کشورشان.

مثال:

“سیل ، خطوط فیبرنوری گیلان را در شهرستان تالش قطع کرد”

“آبرسانی سریع به روستای سیل زده ارمغانخانه ی زنجان انجام شد”

“سرپرست دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از سمپاشی روستاهای سیلزده این استان برای جلوگیری از احتمال انتشار آلودگی و بیماریها خبر داد”

مردم به ویژه به بحران هایی توجه نشان می دهند که به آنها نزدیک تر است، زیرا ممکن است کسانی را که می شناسند، درگیر آن باشند. در این حالت، نیاز آنان به کسب اطلاعات و اخبار بیشتر می شود. آنها می خواهند بدانند که این بحران چرا روی داده و برای حل مشکل، چه اقداماتی صورت گرفته، یا قرار است صورت بگیرد.

از این گونه وقایع، تکان دهنده ترین خبرها ساخته می شود. موقعیت های وحشتناک و قهرمانان بی باک، باعث می شوند که احساسات و هیجان مخاطبان برانگیخته شود. خطر و ماجراجویی توجه مخاطب را جلب و او را نگران می کند.

هر کسی به خطرهای بهداشتی توجه دارد چون می داند که زندگی خودش، خانواده اش و جامعه‌اش را به خطر می‌اندازد. این خطر می تواند شیوع سرماخوردگی یا بیماری های دیگر باشد. اگر مراکز درمانی درست کار نکنند، ممکن است خدمات پزشکی در دسترس نباشد. گاهی ممکن است بیماری جدیدی شناسایی شود یا شیوه‌های درمانی جدیدی کشف شود. گذشته از اینها خبرهای بهداشتی به مردم آموزش می دهد که چگونه سلامتی خود را حفظ کنند یا چگونه بهبود یابند. موضوعات می‌تواند شامل مشکلات رژیم غذایی، سوء تغذیه، برنامه های مایه کوبی، اعتیاد به الکل و مواد مخدر یا بیماری هایی مثل ایدز یا یرقان باشد.

مثال:

“وزارت صحت عامه :بیماری وبا درکشور کنترل شد”

خبر… برای امرار معاش

غذا و سرپناه، از اساسی ترین نیازهای بشر هستند، بنابراین شگفت آور نیست که این موضوعات غالبا در خبرها به چشم می خورند.

امروزه خرید غذا یا سکونت در جایی بدون پرداخت پول تقریباغیرممکن است. بنا بر این خبرهایی در مورد مشاغل و دیگر منابع کسب درآمد (مثل صندوق تامین اجتماعی) بسیار مورد توجه است.

مثال:

“بحران مالی آمریکا تاثیری براقتصاد ایران ندارد”

“۲۵۰ غرفه درمیادین میوه تهران به تشکلهای تولیدی کشاورزی واگذار می شود”

خبر… برای پرهیز از مشکلات

“خبرهای هواشناسی، چه درباره سیل و طوفان باشند چه در باره یک جبهه هوای گرم، بخشی مهم از دستور کار خبری هستند، و نمی توان آنها را نادیده گرفت.”

مارک پوپسکو، سردبیر خبر بی بی سی

مطبوعات و رادیو و تلویزیون در موقعیت منحصر به فردی قرار دارند تا مخاطبان خود را از مشکلاتی مطلع کنند که می تواند برایشان سختی، اخلال و تاخیر ایجاد کند. اگر این اطلاعات به موقع داده شود، مردم احتمالا می توانند بر اساس آن برنامه های خود را تغییر دهند و قدردان هشداری باشند که به آنان داده شده است.

مقامات ملی و محلی تصمیم هایی اتخاذ می کنند که تاثیر زیادی بر زندگی مردم به جای می گذارد. رسانه های خبری باید بحث های مهم به ویژه در مورد سیاست ها، رویه‌ها، مقررات و تغییرات قانونی را پوشش دهند. اما روزنامه نگاران باید مطمئن شوند که خبر در جهت منافع واقعی مردم است و تنها تبلیغاتی سیاسی نیست.

خبر… برای رشد و پیشرفت

معارف: همه بچه ندارند، اما هرکسی زمانی کودک بوده است. از آن گذشته بسیاری از افراد پیوسته با کودکان در تماس هستند، از خواهرزاده و برادرزاده و نوه گرفته تا فرزندان دوستان و همکاران. تقریبا تمام مردم از اهمیت آموزش و پرورش آگاهند. کیفیت و معیارهای مدارس بر توانایی کشور جهت تامین یک نیروی کار قدرتمند در آینده اثر می گذارد و در نتیجه بر اقتصاد کشور نیز تاثیر دارد.

البته فقط کودکان نیستند که از درس خواندن بهره می برند. در دنیای امروز که تحولات با سرعت رخ می دهند، بزرگسالان هم بیش از پیش، نیاز به آموزش برای مشاغل جدید را حس می کنند.

مثال:

“یک نماینده مجلس: معارف ۵۰۰ هزار نیروی اضافی دارد”

“۱۴۶ پروژه آموزشی دراستان تهران به بهره برداری می رسد”

خبر… برای ستایش زندگی

علائق انسانی: مخاطبان می خواهند از آنچه که تاثیری مستقیم بر زندگی آنان دارد آگاه شوند، اما در عین حال مایلند از وقایعی نیز باخبر شوند که احساساتشان را تحریک می کند. خبرهایی خوشحال کننده (زنی در شهرشان شش قلو می زاید)، یا غم انگیز (تمام اعضای یک خانواده در آتش سوزی منزلشان کشته می شوند).

ورزش

: حتی کسانی که به ورزش علاقه ندارند نیز از موفقیت های تیم محل خود خوشحال می شوند. موفقیت های چشمگیر ورزشی از برنامه و صفحات ورزشی به خبرهای اصلی راه پیدا می کنند. در عین حال، ورزش می تواند تجارت بزرگی هم باشد؛ چون مبالغ هنگفتی برای آگهی، تاسیسات، خرید و فروش بازیکنان و شرط بندی هزینه می شود.

محیط زیست

: روز به روز بر تعداد کسانی که نگران طبیعت و محیط زیست هستند، افزوده می شود. موضوعاتی چون آلودگی، ماهیگیری، کشاورزی، منابع طبیعی، حفظ انواع مختلف جانوران و گیاهان و رسیدگی به زباله و فاضلاب به صورت فزاینده ای جای بیشتری را در خبرها به خود اختصاص داده اند.

مثال:

“خودروهای غیراستاندارد ۲۰ برابر استاندارد منواکسید کربن تولید می‌کنند”

“دریاچه مهارلو در شیراز خشک شد”

“مدیرکل محیط زیست ولایت تهران: با احداث گورستان در منطقه تلو مخالفیم”

هنر و فرهنگ: فیلم ها و نمایش های جدید، استعدادهای در حال ظهور و ستاره ها همه می توانند در خبرها جای داشته باشند تا از ملال خبرهای نامطبوع بکاهند.

مثال:

“فیلم گلشیفته فراهانی وارد بازار قاچاق شد”

” دلباختگان پنهانکاندید جایزه جشنواره فیلم میامی شد”

سرگرمی

: آدم های ثروتمند و مشهور گیرایی خاصی دارند. آنها درخشندگی، زرق و برق، شایعه و هیجان می آفرینند. دیدار یک هنرپیشه معروف یا یک سیاستمدار سرشناس همواره توجه ها را به خود جلب می کند و می تواند تصویرهای خبری یا جلوه های صوتی ارزشمندی نیز برای رسانه ها فراهم کند. رسوایی‌ها، ازدواج، طلاق، زایمان و حتی مرگ، توجه ‌‌برانگیز است. جشنواره ها، فیلم‌ها یا کتاب‌های جدید و دیگر وقایع فرهنگی جلب توجه می کنند. از چنین موضوعاتی غالبا به عنوان بهترین راه پایان دادن به یک بولتن خبری استفاده شده است.

مثال:

“پل نیومن هنرپیشه مشهور آمریکایی درگذشت”

“خالق هری پاتر ثانیه ای پنج پوند درآمد دارد”

“پارک نورلند مایکل جکسون، حراج می شود”

و بالاخره: بسیاری از سردبیران می دانند که خبر می تواند علاوه بر آگاهی دادن و اطلاع رسانی، سرگرم کننده هم باشد. بسیار معمول است که بولتن خبری تلویزیون با خبر خنده دار یا عجیب و غریبی تمام شود که لبخندی بر لب مخاطب بنشاند. در بریتانیا، گویندگان در مقدمه چنین اخباری می گویند: “و بالاخره”. این نامی است که امروزه به این دسته از خبرها داده شده است.

مثال:

ویروس ایدز بیش از یک قرن پیش به انسان منتقل شد”

خلاصه درس

خبر چیزی است که اهمیت داشته باشد – و بعضی چیزها که اهمیت ندارند

به طور کلی یک خبر ناب، خبری است که مهم، معنی دار و تاثیرگذار باشد و اهمیتی ملموس و واقعی داشته باشد. خبر ناب باید هشیار کننده، اطلاع دهنده و آموزش دهنده باشد، یعنی به مردم اطلاعاتی بدهد که بتوانند بر اساس آن تصمیم بگیرند و انتخاب کنند.

وقایع غیرعادی و شگفت آور، فارغ از اینکه واقعا اهمیت دارند یا نه، همیشه به صورت خبر در می آیند. همیشه برای مزاح و سرگرمی هم مانند مطالب جدی جا هست. هروقت مطمئن نبودید که یک مطلب ارزش خبری دارد یا نه، عوامل زیر را در خبر ارزیابی کنید:

· تازگی یا تغییر

· تاثیر

· مجاورت

تازگی

خبر باید موضوع جدیدی را به مردم بگوید و در آن، عامل تغییر وجود داشته باشد:

· اتفاقی روی می دهد، یا آنکه در گذشته روی داده و یا قرار است در آینده روی دهد.

· ممکن است اتفاقی بیفتد؛ البته همین شک و احتمال، خبر را بلافاصله ضعیف تر از اتفاقی جلوه می دهد که “حتما” روی خواهد داد.

· تغییری حاصل شده یا می شود.

· در گذشته تغییری حاصل شده یا اتفاقی افتاده اما ما تازه از آن مطلع شده ایم.

تاثیر

خبر ناب، خبری است که بر مخاطب اثر واقعی داشته باشد. می توان گفت چنین خبری، خبری است که بالقوه بتواند زندگی ها را تغییر دهد و شرایط زندگی را بهتر یا بدتر کند (البته در اکثر موارد بد تر می کند).

مجاورت

مردم بیشتر علاقه دارند که خبرهایی از انسان ها و یا محل هایی دریافت کنند که به خودشان نزدیک تر است. این نزدیکی یا به اصطلاح، مجاورت می تواند جغرافیایی باشد یا اجتماعی. مجاورت اجتماعی بیشتر برآمده از عواملی مانند تاریخ، فرهنگ یا مذهب است.

هر وقت شک داشتید که یک خبر تا چه اندازه ناب و باارزش است، از خودتان سوال کنید:

· این خبر چقدر تازگی دارد؟

· تاثیر آن بر مخاطب تا چه حد است؟

· از نظر جغرافیایی و اجتماعی چقدر به او مربوط است؟

مهم ترین قسمت خبر را در خط اول یا دوم آن جای دهید. سرخط به مخاطب می گوید که چه اتفاقی افتاده و این خبر چه معنایی برای او دارد. همیشه به این سوال پاسخ دهید که خبر چه تاثیری بر مخاطب دارد.

به یاد داشته باشید که اشخاص مختلف از خبر انتظارات مختلفی دارند.

برخی از انواع خبرهای گوناگون

زنده ماندن

مصیبت و اضطرار

خشونت

درگیری و جنگ

جرم و قانون شکنی

بهداشت و سلامتی

امرار معاش

کاریابی و استخدام

بازرگانی و صنایع

مسکن

خدمات عمومی (مثل آب و برق)

مواد غذایی

پرهیز از مشکلات

سفر

هواشناسی

دولت

قوانین

مسائل مربوط به مصرف کننده

رشد و پیشرفت

آموزش و پرورش

علائق بشری

ورزش

مسائل احساسی

محیط زیست

هنر و فرهنگ

سرگرمی

منابع خبر

خبرنگاری که به کسب بهترین خبرها شهرت پیدا می کند، بطور قطع در کار خود پیشرفت خواهد کرد. دراین درس توضیح داده میشود که خبر از کجا به دست می آید و چه باید کرد تا صحت خبر تضمین شود.

منبع: مرکز خبرنگاران افغانستان