اولین خبرگزاری‌ها از کجا آمدند؟
1 دقیقه خوانده شده
به‌جرأت می‌توان گفت هیچ نهاد مطبوعاتی و رسانه‌ای، حتی ثروتمندترین‌ها در کشورهای ثروتمند، قادر نیستند با امکانات اختصاصی خودشان همه رویدادهای سرتاسر جهان و حتی کشور خود را به دست آورند و پوشش دهند.
خبرگزاری‌ها در میان شبکه‌های گسترده و پیچیده‌ای که اخبار و اطلاعات را از مرکز و محل وقوع به تحریریه روزنامه‌ها و حتی رادیوها و تلوزیون‌ها می‌برند نقش بسیار مهمی دارند. مطبوعات ناچارند از منابع اخبار و اطلاعات بیرون از رسانه خود کمک بگیرند که این منابع معمولاً خبرگزاری‌ها یا آژانس‌های خبری‌اند.
یک خبرگزاری به تجمعی از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران گفته می‌شود که کار خود را در اختیار سازمان‌های مطبوعاتی می‌گذارد. در واقع می‌توان گفت خبرگزاری‌ها خوراک مطبوعات و رادیو و تلویزیون را در یک کشور و حتی در دنیا فراهم می‌کنند، بسته به اینکه خبرگزاری ملی باشند یا جهانی.
از اوایل قرن نوزدهم و مشخصاً از دهه ۱۸۲۰ با توجه به رشد و گسترش روزنامه‌ها و افزایش تیراژ آن‌ها، نهادهای مطبوعاتی بیش‌ازپیش به کسب سریع اخبار نیاز پیدا کردند. در آن زمان، روزنامه‌ها مجبور بودند برای کسب خبرهای مهم داخلی و بعضاً خارجی تعدادی خبرنگار و روزنامه‌نگار و عکاس به حوزه‌های خبری بفرستند. این مسئله به‌لحاظ اقتصادی هزینه قابل‌توجهی روی دست روزنامه‌ها می‌گذاشت، آن‌هم در کمبود وسایل فنی مخابراتی آن زمان. همین امر مقدمه‌ای بود برای شکل‌گیری نهادهایی که کارشان تولید و تهیه خبر برای مطبوعات باشد. این نهادها و سازمان‌ها در اوایل قرن نوزدهم به وجود آمدند و آژانس مطبوعاتی (News Agency) نامیده شدند که در فارسی «خبرگزاری» خوانده می‌شود. در این زمان خبر در حال تبدیل‌شدن به کالایی بود که قابلیت خرید و فروش داشته باشد.
اولین خبرگزاری‌ها در قرن نوزدهم و در آمریکا و فرانسه و آلمان و انگلستان به راه افتادند
آسوشیتد پرس: دراوایل قرن نوزدهم، یک خبرگزاری در آمریکا به راه افتاد به نام «انجمن روزنامه‌های صبح نیویورک« که کارش جمع‌آوری گزارش‌های رسیده از اروپا بود. سپس مارک تواین، نویسنده مشهور آمریکایی، خبرگزاری «آسوشیتد پرس» را در سال ۱۸۴۶ با هدف جمع‌آوری اخبار از اروپا در شهر نیویورک به راه انداخت. در آن زمان، جنگ آمریکا و مکزیک در جریان بود و عن‌قریب جنگ داخلی آمریکا شروع می‌شد. پنج روزنامه در نیویورک یک موسسه تعاونی تأسیس کردند تا اخبار جنگ را به آن‌ها برساند: روزنامه‌های سان، نیویورک هرالد، نیویورک کوریه اند انکوییره، جورنال آو کامرس و نیویورک ایونینگ اکسپرس. نیویورک تایمز هم پنج سال بعد به این جمع پیوست. این روزنامه‌ها به‌دنبال یک منبع مشترک برای اخبار خود بودند. این تعاونی ابتدا «نیویورک آسوشیتد پرس» نامیده شد. بعد از آن، چند خبرگزاری محلی نیز در آمریکا به راه افتاد. در سال ۱۸۵۶ خبرگزاری «انجمن اخبار عمومی« تأسیس شد؛ سازمانی متشکل از همکاری بسیاری از روزنامه‌های مهم نیویورک. آسوشیتد پرس در سال ۱۸۶۱ در پوشش خبری جنگ داخلی آمریکا بسیار فعال بود. راه‌اندازی خبرگزاری‌ها همزمان بود با جنگ داخلی آمریکا در دهه ۱۸۶۰ و همچنین جنگ آمریکا و اسپانیا در دهه ۱۸۹۰. در این سال‌ها ماشین‌هایی اختراع شده بود که خیلی سریع‌تر می‌توانستند روزنامه را چاپ کنند و بنابراین تهیه خبر و گزارش‌های میدانی از مناطق جنگی بسیار رونق گرفت. در هیمن زمان خبرهایی که این خبرگزاری از راه‌های دور به روزنامه‌ها می‌رساند با استقبال چشم‌گیری روبرو شد. چند سال بعد از تاسیس خبرگزاری آسوشیتد پرس خبرگزاری‌های دیگری نیز در آمریکا به راه افتادند به نام‌های «وسترن آسوشیتد پرس» و «یونایتد پرس». اما در سال ۱۸۹۲ این دو خبرگزاری در هم ادغام شدند و در ایالت ایلی‌نویز آسوشیتد پرس کنونی را به راه انداختند و بعدها نیز دفتر مرکزی این خبرگزاری از شیکاگو به نیویورک منتقل شد.
در همان سال‌ها سه خبرگزاری بین‌المللی نیز در اروپا شروع به کار کردند، مشخصاً در پاریس و برلین و لندن. این سازمان‌های خبری در آغاز در نقش سرویس‌های جمع‌آوری اطلاعات مالی برای بانکدارها شروع به فعالیت کردند. اما دیری نپایید که توسعه یافتند و اخبار جهان را هم پوشش دادند. تا سال ۱۸۶۶، سازمان‌های ملی در بسیاری از کشورهای اروپایی برای پوشش اخبار به راه افتادند که کارشان فروش خبر بود. اولین خبرگزاری‌های اروپایی عبارتند از: خبرگزاری هاواس، خبرگزاری ولف، و خبرگزاری رویترز.
هاواس: اولین خبرگزاری اروپا در فرانسه پا گرفت: خبرگزاری هاواس. این خبرگزاری مقدمه‌ای شد برای تأسیس سایر خبرگزاری‌های اروپایی. هاواس در سال ۱۸۳۵ در پاریس شروع به کار کرد و به‌طور روزانه خبرهای مهم داخلی و خارجی را در اختیار روزنامه‌های فرانسوی می‌گذاشت. این خبرگزاری در تهیه اخبار از هر وسیله ممکنی استفاده می‌کرد: از کبوتر نامه‌بر گرفته تا تلگراف و کابل‌های زیردریایی و دستگاه‌های خبرگیری و غیره. هاواس چهار سال پس از تأسیس، در سرتاسر اروپا و برخی از نواحی مهم جهان شعبه داشت. در قرن بیستم هاواس به یک موسسه عظیم اقتصادی بدل شد.
ولف: به‌دنبال رونق بازار خبر در فرانسه، برنارد وُلف، یکی از کارکنان آلمانی هاواس، به آلمان بازگشت و همزمان با افتتاح اولین خط تلگرافی بین آلمان و بلژیک و فرانسه خبرگزاری «کانتیننتال تلگراف کمپین» را در سال ۱۸۴۹ در برلین راه‌اندازی کرد که بعدها به خبرگزاری ولف شهرت یافت. اما بعد از به قدرت‌رسیدن هیتلر، خبرگزاری ولف در سال ۱۹۳۳ تعطیل و یک خبرگزاری دولتی در آلمان تاسیس شد.
رویترز: یکی دیگر از کارکنان آلمانی هاواس به نام پل جولیس رویتر نیز در سال ۱۸۵۱ شرکت رویتر تلگرام را در لندن به راه انداخت که بعدها به رویترز مشهور شد. او پیش‌تر پس از جنگ جهانی دوم در سال‌های ۱۸۴۸ و ۱۸۴۹ اخبار بازار سهام بین لندن و پاریس را رد و بدل می‌کرد. گفته می‌شود این کار را با کبوتر نامه‌بر انجام می‌داد. دیری نپایید که اکثر روزنامه‌های لندن مشتری دائمی اخبار او شدند و رفته‌رفته رویترز گشترش یافت.
تاس و شینهوا: با آغاز قرن بیستم نیز سر و کله خبرگزاری‌های دولتی نیز پیدا شد. اولین‌شان در سال ۱۹۰۴ از سوی دولت روسیه تحت عنوان خبرگزاری «سن‌پترزبورگ تلگراف» راه‌اندازی شد. در سال ۱۹۱۸، اتحاد جماهیر شوروی از ادغام خبرگزاری تلگراف و دفتر مطبوعات دولتی، خبرگزاری رستا (Rosta) را به راه انداخت که در سال ۱۹۲۵ نامش شد خبرگزاری تاس (Tass) و در حال حاضر نیز تحت عنوان «ایتارــ‌تاس» یا «سازمان خبری رسمی روسیه« (TASS-ITAR) شناخته می‌شود. این خبرگزاری دولتی بزرگ‌ترین خبرگزاری روسیه و چهارمین خبرگزاری بزرگ جهان، بعد از رویترز و آسوشیتد پرس و خبرگزاری فرانسه، است. این ماجرا در آلمان با خبرگزاری «ترنس اوشن« در سال ۱۹۱۵، در چین با خبرگزاری «شینهوا» در سال ۱۹۳۱ و از دهه ۱۹۹۰ در اروپای شرقی دنبال شد.
About Author
