چگونه یک مصاحبه چالشی داشته باشیم
1 دقیقه خوانده شده
یک مصاحبه چالشی به مصاحبه‌ای اطلاق می‌شود که در آن سئوالات و مباحث به گونه‌ای طراحی می‌شوند که مصاحبه‌شونده را به فکر وادارند و از او پاسخ‌های عمیق‌تر و دقیق‌تری دریافت شود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه؛ این نوع مصاحبه‌ها به خبرنگار این امکان را می‌دهند که نه تنها اطلاعات سطحی، بلکه تحلیل‌ها و دیدگاه‌های دقیق‌تری از مصاحبه‌شونده به دست آورد. در این نوع مصاحبه‌ها، خبرنگار باید از استراتژی‌های خاصی استفاده کند تا هم مصاحبه را به سمتی هدایت کند که سئوالات چالش‌برانگیز مطرح شوند و هم از موضع قدرت خود به‌عنوان یک خبرنگار مسئول استفاده کند.
آماده‌سازی کامل و تحقیق دقیق
تحقیق جامع در مورد مصاحبه‌شونده: برای انجام یک مصاحبه چالشی باید دقیقاً بدانید که با چه کسی مصاحبه می‌کنید. اگر قصد دارید مصاحبه‌ای چالشی با یک سیاست‌مدار، کارآفرین، یا فرد مشهور داشته باشید، باید تمام جزئیات مربوط به تاریخچه، اقدامات، عقاید و حتی مواضع قبلی آن‌ها را بررسی کنید.
شناسایی نقاط ضعف یا تناقضات: هر چالشی باید بر مبنای شواهد واقعی باشد. به این معنی که باید به‌دقت تحلیل کنید که آیا در گفته‌ها یا رفتارهای مصاحبه‌شونده تناقضاتی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را مطرح کرد.
تعیین هدف مصاحبه
مشخص کنید که هدف اصلی شما از این مصاحبه چالشی چیست. آیا می‌خواهید حقیقتی پنهان را آشکار کنید؟ یا قصد دارید یک مسئله خاص را از زاویه‌ای جدید بررسی کنید؟
برای مثال، ممکن است هدف شما از مصاحبه چالشی با یک سیاست‌مدار این باشد که او را وادار کنید تا پاسخ‌های شفاف‌تری به برخی از سیاست‌های جنجالی یا وعده‌های ناکام خود بدهد.
طرح سئوالات چالشی و عمیق
سئوالات باز و تحریک‌آمیز: سئوالاتی که تنها به “بله” یا “خیر” پاسخ داده نمی‌شوند، بلکه نیاز به تفکر و پاسخ‌های توضیحی دارند. به‌عنوان مثال: “چرا شما همچنان از سیاست X دفاع می‌کنید، علیرغم انتقادات گسترده‌ای که از طرف جامعه و رسانه‌ها مطرح شده است؟”
“اگر که تصمیمات اخیر شما تاثیری منفی بر قشر خاصی از جامعه گذاشته است، مسئولیت آن را چگونه می‌پذیرید؟”
سئوالات درباره تناقضات و ابهامات: اگر در صحبت‌های مصاحبه‌شونده تناقضاتی وجود دارد، آن‌ها را به‌طور دقیق مطرح کنید: “در مصاحبه قبلی‌تان گفته‌اید که X را اولویت می‌دانید، اما در اقدام اخیر خود به Y پرداخته‌اید. چه تفاوتی میان این دو دیدگاه وجود دارد؟”
سئوالات نظارتی و تحلیلی: سئوالات تحلیلی می‌توانند باعث شوند که مصاحبه‌شونده به تفکر بیشتری بپردازد. مثلا: “چگونه ارزیابی می‌کنید که سیاست‌های فعلی شما چه تاثیری بر اقشار ضعیف جامعه خواهد داشت؟”
کنترل لحن و رفتار خود
لحن آرام و حرفه‌ای: در مصاحبه‌های چالشی، مهم است که لحن شما دوستانه، اما قاطع و حرفه‌ای باشد. شما باید از به‌کار بردن لحن تهاجمی یا توهین‌آمیز خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است مصاحبه‌شونده را در حالت دفاعی قرار دهد و نتیجه دلخواه شما را به دست نیاورید.
حفظ آرامش: در حین مصاحبه ممکن است مصاحبه‌شونده از خود واکنش‌های احساسی نشان دهد، به‌ویژه اگر با سئوالات چالشی مواجه شود. در این شرایط باید کنترل خود را حفظ کرده و در برابر واکنش‌های او از خود خویشتنداری نشان دهید.
استفاده از سکوت به‌عنوان یک ابزار
استفاده از سکوت: بعد از پرسیدن یک سئوال چالشی، گاهی سکوت می‌تواند شما را به نتیجه مطلوب برساند. سکوت باعث می‌شود که مصاحبه‌شونده به فکر بیافتد و ممکن است حقیقت بیشتری را فاش کند یا بیشتر به جزئیات پاسخ دهد.
به‌علاوه، در صورت دریافت جواب‌های مبهم یا سطحی، سکوت می‌تواند به‌عنوان یک فشار غیرمستقیم عمل کند تا مصاحبه‌شونده به پاسخ‌دهی دقیق‌تر ترغیب شود.
مواجهه با پاسخ‌های مبهم یا فرار از پاسخ
بازگشت به سئوالات اصلی: اگر مصاحبه‌شونده از پاسخ به سئوالات شما طفره می‌رود یا سعی در فرار از پاسخ دارد، شما باید با سئوالات جدید و مستقیم‌تر دوباره به موضوع برگردید. به‌عنوان مثال: “من متوجه شدم که شما از پاسخ دادن به سئوال من اجتناب کردید. اجازه دهید که دوباره از شما بپرسم…”
ممانعت از منحرف شدن بحث: بسیاری از مصاحبه‌شونده‌ها ممکن است سعی کنند که بحث را به سمت موضوعات دیگر منحرف کنند. شما باید مراقب باشید که همیشه به سئوالات اصلی خود بازگردید و مصاحبه را در مسیر اصلی هدایت کنید.
پاسخ‌های غیرمستقیم و ابهام‌ها
اگر مصاحبه‌شونده به سئوالات شما به‌طور مستقیم پاسخ نمی‌دهد یا از گفتن حقیقت اجتناب می‌کند، می‌توانید سئوالات خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که او را وادار به بیان دقیق‌تر و شفاف‌تر کنید: “اگر نمی‌توانید جواب دقیقی بدهید، آیا می‌توانید حداقل توضیح دهید که چرا این موضوع برای شما حساس است؟”
استفاده از مستندات و شواهد
ارائه شواهد و مستندات: اگر از مصاحبه‌شونده بخواهید که پاسخی به یک ادعا یا اقدام خاص بدهد، می‌توانید مستندات یا داده‌ها را به‌عنوان پشتیبانی از سئوالات خود بیاورید. این کار نشان می‌دهد که شما با دقت تحقیق کرده‌اید و آماده‌اید که مصاحبه‌شونده را در برابر شواهد و اطلاعات قرار دهید.
“شما در مصاحبه گذشته گفته‌اید که آمار X را در نظر گرفته‌اید، اما در این گزارش که در دست دارم، آمار متفاوتی آمده است. می‌توانید این تفاوت را توضیح دهید؟”
برقراری ارتباط غیرکلامی موثر
تماس چشمی: تماس چشمی می‌تواند نشان‌دهنده اعتماد به نفس و جدیت شما باشد. از نگاه کردن به مصاحبه‌شونده به‌طور مستقیم اجتناب نکنید، زیرا این کار باعث می‌شود که سئوالات شما جدی‌تر گرفته شوند.
زبان بدن: مراقب زبان بدن خود باشید و مطمئن شوید که با دست‌ها و حرکات خود به مصاحبه‌شونده نشان نمی‌دهید که از جواب‌های او ناامید شده‌اید.
نهایی کردن مصاحبه با خلاصه‌سازی
در پایان مصاحبه، می‌توانید با خلاصه کردن نکات کلیدی از مصاحبه و درخواست توضیحات بیشتر، موضوعات چالشی را دوباره برجسته کنید: “برای روشن‌تر شدن، شما به‌طور واضح گفتید که X را انجام خواهید داد، اما در پاسخ‌های شما موارد Y و Z نیز مطرح شد که ممکن است باعث ابهام شود. آیا می‌توانید بیشتر در این مورد توضیح دهید؟”
مصاحبه چالشی نیازمند دقت، آمادگی و اعتماد به نفس است. با تحقیق دقیق، سئوالات باز و عمیق، و کنترل دقیق روند مصاحبه، می‌توانید به مصاحبه‌شونده فشار وارد کرده و در عین حال محیطی حرفه‌ای و اخلاقی را حفظ کنید. هدف از یک مصاحبه چالشی این است که حقیقت بیشتری را از مصاحبه‌شونده بیرون بکشید و به مخاطب اطلاعات مفیدی بدهید که باعث درک بهتر مسائل شود.
تهیه و تنظیم: علی قنبری
لینک کوتاه: http://khabarnegaranvaresane.ir/?p=20468
About Author
