همه‌چیز درباره خبرنگار شدن
1 دقیقه خوانده شده
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از زومیت؛ از همان آغاز فعالیت‌های خبری، خبرنگاران حرفه‌ای در زمره‌ی نخبگان جامعه مطرح بوده و هستند؛ اما همواره این پرسش‌ها وجود داشته که یک خبرنگار حرفه‌ای چه ویژگی‌هایی دارد و چه مسئولیت‌هایی بر دوش او است؟ در مقاله‌ی پیش‌رو، به‌دنبال پاسخ به این سؤال هستیم.
خبرنگاری، دیرینه‌ای به قدمت بشر دارد. اما پیشینه‌ی این حرفه به آن صورت که ما می‌شناسیم، به عصر تمدن و اختراع خط و کتابت می‌رسد؛ هر چند که در این عصر نیز خبرنگاری آن‌چنان فراگیر نبود و جارچیان و خبرچیان به روش‌های ابتدایی مردم را از رویدادها باخبر می‌کردند. به این ترتیب پیدا است که اخبار با فاصله‌ی زمانی زیاد به اطلاع مردم می‌رسید.
در گذر زمان، خبرنگاری چهره‌ی متفاوتی به خود گرفت. نخستین نشریه‌ی خبری یا خبرنامه به نام اکتاتسفاتوس در حدود سال ۶۰ قبل از میلاد و در عصر ژولیوس سزار، امپراتور نام‌دار روم به‌وجود آمد؛ خبرنامه‌ای حکومتی که توسط دولت حاکم پشتیبانی می‌شد و طبیعتا اخبار مربوط‌به آن را منتشر می‌ساخت.
خبرنگاری در ایران نیز سابقه‌ای طولانی دارد. نخستین بار، ارمنیان ساکن در جلفای اصفهان اقدام به چاپ اخبار دین مسیح و نسخه‌های انجیل کردند و نخستین چاپخانه ایران نیز حدود سال ۱۱۹۰ هجری شمسی توسط عباس‌میرزا شاهزاده‌ی آینده‌نگر قاجار در شهر تبریز به کار افتاد. پس از آن، چاپخانه‌های دیگری در شهرهای تهران، اصفهان، شیراز و بوشهر شروع به‌کار کردند. تنها چند سال پس از تأسیس روزنامه در هند و عثمانی و مصر، در ایران نیز اقدام به تأسیس روزنامه شد که کاغذ اخبار نام گرفت. واژه‌ی روزنامه در اشعار بزرگان فارسی از فردوسی و نظامی گرفته تا ناصر خسرو و خاقانی به چشم می‌خورد که دال بر ثبت احوال و اعمال روزانه توسط دیوانیان و بازرگانان و ملوانان بوده است.
دونالد ترامپ همین اواخر در سخنرانی خود جمله‌ای معروف را از توماس جفرسون، یکی از روسای جمهور پیشین آمریکا نقل کرد. ترامپ با ذکر این نقل‌قول و در تلاش برای دفاع از حقانیت خود در اعلان جنگ به خبرنگاران، مدعی شد که بسیاری از روسای جمهور آمریکا مثل خود او، ناگزیر به مقابله با رسانه‌ها و دروغ‌پراکنی آن‌ها شده‌اند.
اما واقعیت، چیز دیگری است. توماس جفرسون، سومین رئیس جمهور آمریکا و یکی از مدافعان سرسخت آزادی مطبوعات بود. او در جمله‌ای معروف گفته است: «وجود روزنامه‌ها بدون دولت، بهتر از وجود دولت بدون روزنامه‌ها است.» جفرسون باور داشت که آزادی ما جز با آزادی مطبوعات نمی‌تواند تضمین شود و هرگونه محدودیت برای آزادی بیان، ما را از هر دوی آن‌ها محروم می‌سازد. چنین رویکردی به حرفه‌ی خبرنگاری، ناشی از اهمیت آن در توسعه‌ی مدنیت است.
وظیفه‌ی خبرنگار آن است که اطلاعات و اخبار مهم را به اطلاع عموم برساند. خبرنگاران برای روزنامه‌ها و مجلات کار می‌کنند، در بولتن‌های خبری، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های آنلاین قلم می‌زنند و برای جمع‌آوری اطلاعات و اخبار میدانی در مورد رویدادها به محل وقوع آن می‌روند. برخی خبرنگاران در کمال آسایش و پشت میز کار می‌کنند؛ و برخی دیگر به متن اخبار می‌روند و خود را در معرض آسیب‌های احتمالی قرار می‌دهند.
آموزش، نقشی اساسی در این حرفه دارد و خبرنگاران موفق پیش از ورود به این عرصه، آموزش‌های بسیاری را دریافت می‌کنند که در وضعیت شغلی آینده‌ی آن‌ها تعیین‌کننده است.
خبرنگاری ماهیتی پرسش‌گرانه دارد و مستلزم جست‌وجو، بررسی و درک درست موضوعات است. فرایند تهیه‌ی اخبار ازطریق مطالعه و بررسی اسناد رسمی یا پرسش از مقامات مسئول و مصاحبه با افراد صاحب‌نظر و مطلع پیش می‌رود. یک خبرنگار باید شبیه به یک کارآگاه کارکشته، کنجکاوانه به‌دنبال کشف نشانه‌ها و بررسی روندها باشد. خبرنگاران عموما درکنار سردبیران میز خبر به راستی‌آزمایی اخبار، پرداختن به جزییات و افزودن عناصر داستانی به اخبار رسیدگی می‌کنند.
رونق روزافزون فضای آنلاین و رسانه‌های دیجیتال نیز، ضرورت تسلط خبرنگاران بر اکوسیستم فضای مجازی را ایجاب می‌کند. وانگهی، به‌دلیل آنکه پیشرفت در این حرفه در گرو علاقه به توده‌های مردم است، خبرنگاران باید بتوانند برای جلب نظر افکار عمومی، سرتیترها، تصاویر و دیگر ابزارهای خبرنگاری را به‌شکل یک بسته‌ی داستانی جذاب درآورند.
خبرنگار باید مخاطب خود را بشناسد و بداند که مخاطب (بیننده و شنونده خبر) تا چه اندازه برای شنیدن و دیدن گزارش خبری او حساس و هوشیار است. هرچه شناخت خبرنگار از خبر و از حساسیت‌ها و ذائقه‌ی مخاطب بیشتر باشد، در تهیه و تولید و نگارش و بیان خبر دقیق‌تر عمل خواهد کرد.
- حضور به‌موقع در محل رویداد و وقوع خبر
- تحقیق و بررسی پیرامون یک رویداد و حادثه به‌محض وقوع و سعی در پوشش خبری آن
- برقراری ارتباط و مصاحبه با افراد به‌صورت حضوری یا تلفنی برای بررسی و پوشش خبری
- تنظیم خبر، اولویت‌بندی مفاهیم خبری براساس اهمیت
- شرکت در کنفرانس‌ها و رویدادها برای آگاهی از آخرین اخبار و دریافت آخرین اطلاعات
- تهیه گزارش جلسات و مصاحبه ها با کمک ابزارهای ضبط صدا یا از راه خلاصه‌نویسی
- مطالعه و جستجوی همیشگی اخبار و رویدادهای جدید به‌منظور پیگیری آن‌ها و تهیه اخبار جدید و جذاب برای مخاطبان
- نوشتن مقالات
خبرنگاران چقدر حقوق می‌گیرند؟
میزان دریافتی اصحاب خبر بسته به منطقه‌ی فعالیت، کیفیت کارفرما و شرح وظایف آن‌ها متفاوت است. برای مثال، نویسندگان فریلنسر در ازای هر کلمه‌ای که برای نشریات و مجلات می‌نویسند، حدود دو دلار دریافتی دارند.
مطابق داده‌های سایت PayScale، میانگین دریافتی سالانه‌ی خبرنگاران آمریکایی معادل ۳۹.۵۶۵ دلار است.
داده‌های مرکز آمار شغلی آمریکا، میانگین دستمزد حرفه‌های مختلف خبرنگاری را به شرح زیر اعلام کرده است:
میانگین حقوق و دستمزد پرداختی به خبرنگاران ایرانی نیز مطابق داده‌های گزارش حقوق دستمزد ایران‌تلنت به قرار زیر است. حقوق و مزایایی که کارفرمایان در تعدادی از موقعیت‌های شغلی ثبت‌شده در ایران‌تلنت به‌عنوان حقوق مدنظر خود وارد می‌کنند، منبع اصلی گزارش برای به‌دست‌آوردن میانگین حقوق پرداختی توسط کارفرمایان قرار گرفته است:
افرادی که در شغل روزنامه‌نگاری، خبرنگاری و تولید محتوا فعالیت دارند، در یکی از رشته‌های مندرج در جدول پایین تحصیل کرده‌اند:
افرادی که در حرفه‌ی روزنامه‌نگاری موفق هستند، نقاط مشترک بسیاری دارند:
- آن‌ها متفکران انتقادی هستند که می‌توانند به‌صورت منطقی و سیستماتیک، اطلاعات واقعی را در اختیار بگیرند، آن را پردازش و حفظ کنند.
- آن‌ها با انگیزه‌ای وصف‌ناپذیر و شجاعانه، همواره در تلاش برای دست‌یافتن به بهترین نسخه موجود یا قابل دستیابی از اسناد و اخبار هستند و سپس برای راستی‌آزمایی آن از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند.
- آن‌ها توانمندی بالایی در ارتباطات دارند و درک‌شان از روایت‌گری و مهارت‌شان در قصه‌گویی، جلوه‌ای تازه به محتوا می‌بخشد.
- ویژگی مهم یک خبرنگار و روزنامه‌نگار حرفه‌ای در توانایی او در درک مطالب، مشکلات اجتماعی، سوژه‌یابی و افزایش درآمد رسانه است.
چنان‌چه حائز این شرایط حداقلی هستید، شغل خبرنگاری برای‌تان مناسب خواهد بود. نکاتی که در ادامه می‌خوانید نیز مسیر ورود شما را به حوزه‌ی خبر هموار خواهد کرد:
به کمک آزمون تیپ‌نمای شخصیت مایرزـ بریگز (MBTI)، می‌توان نوع و فراوانی تیپ شخصیتی خبرنگاران را مورد کنکاش قرار داد. تیپ های شخصیتی MBTI توسط ایزابل مایرز و کاترین بریگز برای دسته‌بندی افراد براساس نحوه‌ی رفتار و فکر کردن آن‌ها ساخته شد، که به ۱۶ دسته تقسیم می‌شوند. هر تیپ شخصیتی توسط ۴ حرف ( مانند INTJ و ESTJ ) کدگذاری شده که هر حرف نشان‌دهنده‌ی بُعدی خاص از شخصیت است.
براساس تحقیقات جهانی از خبرنگاران رسانه‌های مختلف شامل روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها، رادیو تلویزیون و رسانه‌های دیجیتال، در بررسی ویژگی‌های شخصیتی خبرنگاران براساس تیپ نمای مایرز ـ بریگز، ۴ محور ویژگی شخصیتی برون‌گرایی- درون‌گرایی، حسی- شهودی، تفکری- احساسی و ادراک‌کننده- قضاوت‌کننده سنجیده می‌شود.
خبرنگاران عمدتا افرادی برونگرا، شهودی، تفکری و قضاوت‌کننده هستند
در آیتم برون‌گرایی- درون‌گرایی (اینکه افراد انرژی‌شان را از کجا می‌گیرند و آن را به کجا هدایت می‌کنند؛ دنیای بیرونی یا درونی؟)، خبرنگاران عمدتا و درمجموع، برونگرا هستند. در آیتم حسی- شهودی (به‌این معنا که ما معمولا چه نوع اطّلاعاتی را متوجه میشویم) نیز خبرنگاران بیشتر شهودی هستند و کسب اطلاعات آنان ازطریق شم آنان و نه حواس پنجگانه صورت می‌گیرد. در بعد تفکری- احساسی، خبرنگاران بیشتر تفکری هستند؛ یعنی براساس تفکر تصمیم می‌گیرند. به‌علاوه بیشتر خبرنگاران قضاوت‌کننده هستند؛ یعنی معمولا سازماندهی‌شده، ساختارمند و منظم هستند.
ورود به حرفه‌ی خبرنگاری مستلزم تحصیلات دانشگاهی و اخذ مدرک تحصیلی نیست. بااین‌حال، اگر به‌دنبال شغلی حرفه‌ای در صنعت چاپ، نشر یا خبرنگاری اینترنتی هستید، باید بتوانید کارفرمایان را مجاب کنید که دانش پایه‌ی مناسب و مهارت‌های عملی برای انجام این کار را دارید.
رشته‌ی خبرنگاری به‌طور محدود در برخی از هنرستان‌های هنرهای زیبا در سطح کشور ارائه می‌شود. طی این دوره، هنرجویان با مهارت‌های اساسی روزنامه‌نگاری، سواد رسانه‌ای، عکاسی، شناخت جریان‌های خبری و جریان تولید محتوا در رسانه آشنا می‌شوند. این مقطع می‌تواند دریچه‌ی ورود شما به حرفه‌ی خبر باشد. اما گستردگی حرفه‌ی خبرنگاری در رشته‌های سیاسی، ورزشی، سرگرمی، علمی و فناوری و بهداشت و تناسب اندام و همچنین مشاغل مرتبط مانند عکاسی و فیلم‌برداری، ضرورت تحصیل در مقطعی بالاتر و گذراندن یک دوره‌ی کارشناسی چهار ساله در این زمینه را ایجاب می‌کند.
علاقمندان به حرفه‌ی خبرنگاری می‌توانند در مقطع لیسانس تا دکترا در رشته‌های مختلف مرتبط با خبرنگاری از جمله علوم ارتباطات اجتماعی، روزنامه‌نگاری، مدیریت رسانه، مترجمی خبر، فرهنگ و رسانه، فرهنگ و ارتباط، و روابط عمومی تحصیل کنند. این رشته‌ها در تعداد زیادی از دانشگاه‌های داخلی و خارجی به دانشجویان علاقمند عرضه می‌شود.
مدارس خبرنگاری و آموزشگاه‌های رسانه، مراکزی هستند که به‌منظور آموزش مهارت‌های حرفه‌ای خبرنگاری و رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوه افراد علاقمند به این حرفه و پوشش جامع خبری تأسیس شده‌اند. دوره‌های آموزشی خبر در سطوح مختلف آموزشی (مقدماتی و تکمیلی) در این مراکز برگزار می‌شود. باشگاه خبرنگاران جوان در ایران، نمونه‌ی این مراکز به‌شمار می‌رود. شرکت در دوره‌های آموزشی مکمل، علاوه‌بر تقویت مهارت‌های خبرنویسی، آینده‌ی شغلی شما در این حرفه را تضمین می‌کند. به‌علاوه، کسانی که دارای تحصیلات غیرمرتبط با خبرنگاری مثل کسب‌وکار، حقوق، روانشناسی، جامعه‌شناسی و دیگر رشته‌های علوم انسانی هستند، می‌توانند ازطریق این مدارس و دریافت آموزش‌های لازم وارد حرفه‌ی خبرنگاری شوند.
کارآموزی و دوره‌های کوتاه‌مدت کارورزی، گام مهمی در جهت یافتن فرصت‌های شغلی مناسب است. متاسفانه یکی از دلایل اصلی نرخ بالای بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به‌ویژه در ایران، نداشتن مهارت‌های عملی است.
کارآموزی نه‌تنها تجربه‌ای کاربردی و ارزشمند از دنیای واقعی را به ارمغان می‌آورد، بلکه به کارآموزان کمک می‌کند تا درکنار کارفرمایان آینده‌نگر قرار بگیرند و ارتباطات حرفه‌ای برقرار کنند. این شبکه‌ی ارتباطی، اثری تعیین‌کننده در آینده‌ی شغلی علاقمندان به خبرنگاری خواهد داشت.
حرفه‌ی روزنامه‌نگاری از همان ابتدای شکل‌گیری خود، اغلب ازطریق شاگردی، کارآموزی و کسب تجربه ازطریق آزمون و خطا فرا گرفته می‌شود. در‌حال‌حاضر نیز یادگیری اصول روزنامه‌نگاری در کلاس درس اتفاق می‌افتد اما آموختن شیوه‌های روزنامه‌نگاری، در گرو تجربه‌اندوزی در دنیای واقعی است.
یکی دیگر از شیوه‌های مهم آموزش خبرنگاری، کارآموزی بدون/با حقوق در رسانه‌هایی چون روزنامه‌ها، مجلات، وب‌سایت‌ها و خبرگزاری‌ها است. از آنجایی که روزنامه‌نگاری حرفه‌ای همواره ازطریق دوره‌های کارآموزی آموزش داده شده است، خبرنگاران جوان و جویای‌نام باید درکنار خبرنگاران حرفه‌ای قرار بگیرند تا راه‌و‌رسم خبرنویسی را در عمل فرا بگیرند. خوشبختانه، بیشتر سازمان‌های رسانه‌ای دارای نوعی برنامه‌ی رسمی برای کارآموزی هستند که با یک جست‌و‌جوی ساده در اینترنت می‌توانید آگهی‌های مرتبط با آن را مشاهده کنید. در بسیاری از موارد، این برنامه‌های آموزشی تحت نظارت نهادهای خبری و با کمک‌های فکری مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها اجرا می‌شوند.
در گذشته، حرفه‌ی روزنامه‌نگاری تخصصی به دو بخش عمده تقسیم می‌شد: رسانه‌های چاپی، رادیو و تلویزیون. خبرنگاری دیجیتال یا چندرسانه‌ای، حوزه‌ی سومی است که طی سال‌های اخیر به جمع تخصص‌های حوزه‌ی خبرنگاری اضافه شده و موجب ازمیان‌رفتن مرز میان تدوین خبر و انتشار آن شده است. به‌این‌ترتیب، همگرایی رسانه‌ای آخرین روند در مطالعات در زمینه‌ی خبرنگاری به‌شمار می‌رود. همگرایی رسانه‌ای به‌معنای ازبین‌رفتن مرزهایی است که بین رسانه‌های پیشین و نوین وجود داشته است. فرایند همگرایی رسانه‌ای در دهه‌ی ۱۹۸۰ آغاز شد. همگرایی رسانه‌ای، رسانه‌های قدیمی (مجلات، روزنامه‌ها، تلویزیون، رادیو) را برای رساندن محتوا، با رسانه‌های جدید( کامپیوتر، اینترنت) درهم‌می‌آمیزد. همگرایی رسانه‌ای درواقع ادغام رسانه‌های جدید و قدیم است. همگرایی رسانه‌ای موجب شده است برخلاف گذشته که پیام‌ها در جای خاص خود بودند و مثلا تصویر در تلویزیون بود و هر کدام در بستر جداگانه به ارائه محتوا می‌پرداختند، امروزه با حضور اینترنت، همه در یک بستر و در یک مسیر قرار گیرند. همگرایی رسانه‌ای موجب شده که موسسات رسانه‌ای بیش‌ازپیش رو به آنلاین‌شدن بگذارند و در این مسیر، کلیه‌ی رسانه‌ها را در هم ادغام کنند.
به‌طور کلی، خبرنگاران در دو سطح عمومی و تخصصی مشغول به‌کار هستند. در ادامه به برخی از زمینه‌های تخصصی رایج در حرفه‌ی خبرنگاری اشاره شده است:
- خبرنگاری در رادیو و تلویزیون
- گزارشگری تجاری و کسب‌وکار
- خبرنگاری محیطی
- روزنامه‌نگاری و گزارشگری در مجلات و جرائد
- خبرنگاری جهانی و بین‌المللی
- خبرگویی و گویندگی خبر
- خبرنگاری آنلاین یا چندرسانه‌ای
- فتوژورنالیسم و عکاسی خبری
- خبرنگاری سیاسی
- خبرنگاری در حوزه علوم و سلامت
- خبرنگاری ورزشی
- و… .
ارائه‌ی پورتفولیو یکی از الزامات شروع کار حرفه‌ای در رشته‌های مرتبط با تهیه‌ی خبر است. پورتفولیو تنها مدرک «لازم» نیست؛ بلکه می‌تواند منبعی باشد که به ما نشان می‌دهد چگونه با تاکید بر توانایی‌های خود و به‌دست‌آوردن قابلیت‌های مختلف، در رقابت با دیگران موفق‌تر عمل کنیم. پرتفولیو در حکم آلبوم کار شما است و ویترین معرفی‌تان به بازار کار به‌شمار می‌رود. می‌توان گفت که پرتفولیو بزرگ‌ترین ابزار و موثرترین راه یافتن شغل مناسب در حرفه‌های خبرنگاری است. البته هیچ راه تضمین‌شده‌ای برای ورود به بازار کار خبر وجود ندارد، اما می‌توان اقداماتی در جهت هموار شدن مسیر شغلی‌تان انجام داد. ژورنالیست‌های موفق دارای یک پرتفولیوی کاری شامل اخبار و محتوای منتشرشده، روایت‌ها، تصاویر و نمونه‌های گزارش تصویری و صوتی هستند. می‌توانید پرتفولیوی خود را ازطریق دوره‌های کارآموزی، شرکت در دوره‌های آموزشی آزاد و نیز فعالیت‌های فریلنسینگ در زمینه‌های تهیه‌ی خبر، تدوین گزارش، بلاگ‌نویسی و ساخت فیلم و پادکست تکمیل کنید. باید تلاش کنید در شبکه‌های حرفه‌ای کاری مربوط‌به تخصص خود از جمله در فضای آنلاین و شبکه‌ی جهانی لینکدین حضور داشته باشید و با سردبیران و روسای میزهای خبر ارتباط بگیرید. درکنار تنظیم پرتفولیو، مواردی چون توصیه‌نامه از اساتید رسانه و نیز ایده‌های خاص برای رونق یک رسانه می‌تواند مسیر استخدام شما در آن رسانه را تسهیل کند.
پرتفولیو، ویترین معرفی‌تان به بازار کار به‌شمار می‌رود
خبرنگاری، شغلی فناوری‌محور است. همان‌گونه که رادیو و تلویزیون تحولی گسترده در صنعت خبر پدید آوردند، اینترنت و قابلیت‌های جدید شبکه‌ی بی‌سیم درکنار فناوری‌های تلفن هوشمند، فرصت‌های بی‌شماری را در عرصه‌ی خبرنگاری ایجاد کرده‌اند. به عقیده‌ی بسیاری از تحلیل‌گران رسانه، فناوری هم‌چنان درحال تغییرات گسترده در چهره‌ی حرفه‌ی خبرنگاری است. ماهیت مقاطع تحصیلات تکمیلی در حوزه‌ی خبر نیز بررسی و تحقیق پیرامون این روندهای تازه و نقش آن در تحولات آتی رسانه و صنعت اخبار است. بسته به اهداف خود در این رشته می‌توانید مقطع مناسب تحصیلی در این خصوص را انتخاب کنید:
|
اهداف شغلی و الزامات آموزشی |
دیپلم و کاردانی |
کارشناسی |
کارشناسی ارشد |
دوره‌های آزاد |
دوره‌های مجازی |
دکتری |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
در زمینه‌ی حرفه‌ی خبرنگاری پیشرفت‌های خوبی کرده‌ام اما باید رزومه‌ام را تقویت کنم. باوجوداین، سرم خیلی شلوغ است و بعید است که بتوانم در کلاس حضور پیدا کنم. |
|
|
✓ |
✓ |
||
|
فعالیت در رشته‌ی خبرنگاری تمام فکر و ذکر من است! می‌دانم که برای ورود به این حرفه هم باید استعدادش را داشت و هم در آن تحصیل کرد. بنابراین برای آنکه شانسم را برای اشتغال درحرفه‌ی خبرنگاری بالا ببرم، به یک مدرک تحصیلی نیاز دارم. |
✓ |
|||||
|
بدم نمی‌آید که وارد شغل خبرنگاری بشوم، هرچند که چندان از این تصمیم مطمئن نیستم. بااین‌حال، نویسنده و داستان‌گوی قابلی هستم، اما باید این حرفه را محک بزنم و از انتخاب خود اطمینان یابم. |
✓ |
✓ |
||||
|
هرچند که در حال حاضر در حرفه‌ی خبرنگاری مشغول به‌کارم اما مایلم که با ارتقاء شغلی به‌عنوان سردبیر ارشد یا تهیه‌کننده‌ی خبری کار کنم. برنامه‌ی آموزشی من باید طوری باشد که به کار تمام‌وقتم لطمه‌ای نزند. |
✓ |
|||||
|
من به بالاترین جایگاه‌های شغلی در حرفه‌ی خبرنگاری رسیده‌ام. حالا می‌خواهم دین خود به دنیای خبر را با تدریس یا تحقیق در این زمینه ادا کنم. |
✓ |
مقاطع تحصیلی خبرنگاری
اگر شیفته‌ی دنبال‌کردن حوادث و اخبار اجتماعی، فرهنگی، علمی، سیاسی، اقتصادی یا ورزشی هستید و دستی بر قلم دارید، شغل خبرنگاری مناسب شما است. اما برای اینکه خبرنگار خوبی شوید، علاوه‌بر ویژگی‌های شخصیتی متناسب با این حرفه و مهارت، باید تحصیلات مرتبط در این حوزه داشته باشید. برای ورود به حرفه‌ی خبرنگاری می‌توانید در رشته‌ی علوم ارتباطات اجتماعی تحصیل کنید. هرچند که می‌توانید با گذراندن دوره‌های آموزشی خبرنگاری در برخی آموزشگاه‌های آزاد نیز توانایی و دانش لازم را کسب کنید. در ادامه نگاهی گذرا به مقاطع تحصیلی مختلف در رشته‌ی علوم ارتباطات و خبرنگاری داریم.
رشته‌ی علوم ارتباطات اجتماعی به منظور سروسامان دادن به ابعاد مختلف ارتباطات جوامع و مظاهر وجودی آن به خدمت بشر درآمده است تا وسایل ارتباطی و اطلاع‌رسانی گسترده و پیچیده مانند رادیو، تلویزیون، مطبوعات و بسیاری دیگر از مظاهر علم و فناوری را در خدمت اطلاع‌رسانی و ارتباط بین انسان‌ها قرار دهد. موضوع این رشته، بررسی ابعاد مختلف ارتباطات جوامع و همچنین مطالعه و تحقیق در زمینه‌ی ارتباطات و انتقال اطلاعات و تلاش در جهت بهبود سیستم‌های ارتباطی و اطلاعاتی موجود است. فارغ‌التحصیلان این رشته باید توانایی نقد، تحلیل و تحقیق در حوزه ارتباطات به‌طور کلی و ارتباطات جمعی به‌طور اخص را دارا باشند. این رشته یکی از شاخه‌های جوان علوم اجتماعی معاصر به‌شمار می‌آید که در ایران نیز بسیار جدید است.
هنرجویان در مقطع کاردانی این رشته بر ایجاد مهارت‌های بنیادی و تسلط بر نظریه‌های کلیدی در ارتباطات اجتماعی و تهیه‌ی خبر متمرکز هستند. مقطع کاردانی، سرآغاز پیشرفت در حرفه‌ی خبرنگاری است. دانشجویان این مقطع در طول دوره‌ی ۲ ساله‌ی آموزشی خود با مباحث متعددی ازجمله موارد زیر آشنا می‌شوند:
|
خبرنویسی |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
مبانی و اصول گردآوری و ارائه‌ی اطلاعات و توانایی بهره‌گیری از منابع مختلف به منظور ایجاد محتوایی متمایز. |
توانایی بررسی درست و تحقیق پیرامون وقایع و اخبار توانایی ایجاد شاکله‌ی اخبار و مقالات توانایی مصاحبه |
|
گزارشگری |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
در این واحد آموزشی با اصول گزارش تصویری شامل زمان‌بندی، پخش زنده، کار با دوربین، مصاحبه، و قوانین و مقررات پخش آشنا می‌شوید. |
شناخت مقررات پخش توانایی تهیه‌ی نسخه‌ی تصویری از گزارش‌ها مکتوب بدون آسیب‌رسیدن به اصل محتوای خبر توانایی تنظیم استراتژی مصاحبه‌ی زنده |
|
شبکه‌های اجتماعی |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
مطالعه‌ی رفتار روانشناختی مخاطبان و بررسی نقش تحول‌برانگیز رسانه‌های اجتماعی در خبررسانی |
درک کافی از رسانه‌های اجتماعی درک روانشناسی توانایی پیش‌بینی واکنش مخاطبان به اخبار |
|
رسانه‌های انبوه |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
بررسی کارکرد تاریخی، نظری و عملی انواع رسانه‌های چاپی، صوتی، تصویری، و الکترونیک. |
رسانه‌شناسی توانایی فهم روابط میان رسانه‌های مختلف شناخت تاثیرات رسانه‌های آنلاین بر شیوه‌های سنتی خبررسانی |
مقطع کارشناسی
رشته‌ی علوم ارتباطات در گرایش‌های روزنامه‌نگاری، خبرنگاری، روابط عمومی، و مطالعات ارتباطی ارائه می‌شود. در این رشته مهارت‌ها و دروس متعددی تدریس می‌شوند: فنون و مهارت‌های تحقیقاتی کاربردی، مسائل اجتماعی و جمعیتی ایران، ارتباط تصویری، ارتباط انسانی، اقتصاد رسانه، رسانه‌شناسی، فرهنگ عمومی، خبرنویسی، روانشناسی اجتماعی، روش‌شناسی تحلیل محتوا، روش‌های بررسی مخاطب، (موسیقی ، فرهنگ ، جامعه)، فلسفه رسانه‌های جمعی، ارتباطات انسانی، ارتباطات بین‌الملل، مطالعات رادیویی، مطالعات سینمایی، جامعه‌شناسی امتناع تبلیغ، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، ارتباطات سیاسی، ارتباطات تصویری، مطالعات تلویزیونی، مطالعات مطبوعاتی، مطالعات فضای مجازی، تاریخ تحول ارتباطات در ایران، رسانه‌ها و حوزه‌ی عمومی، دین و رسانه‌های جمعی، حقوق ارتباطات جمعی، جهانی‌شدن ارتباطات، جامعه‌شناسی سازمان‌های رسانه‌ای، ارتباطات و فرهنگ، و آشنایی با تکنولوژی نوین ارتباطی.
هدف از ایجاد این دوره، تربیت متخصص و کارشناسان ورزیده برای خبرگزاری‌ها، مطبوعات، رادیو، تلویزیون و فعالیت وابسته‌های مطبوعاتی و رسانه‌های الکترونیکی است. مقطع کارشناسی این رشته شامل حدود ۱۳۳ واحد آموزشی بوده و به مدت ۴ سال به طول می‌انجامد.
دانشجویان رشته‌های مختلف علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری علاوه‌بر سرفصل‌های آموزشی فوق، مهارت‌های دیگری نیز کسب خواهند کرد که از آن جمله می‌توان موارد زیر را برشمرد:
|
گزارشگری و نشر اخبار |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
مقدمات گزارش اخبار ازطریق رسانه‌های دیداری و شنیداری و نیز اصول گردآوری و ارائه‌ی اخبار در بخش‌های مختلف خبری. |
واکاوی عملکرد رسانه‌های خبررسان توانایی اجرای زنده مهارت بداهه‌گویی |
|
گزارش تحقیقاتی |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
تمرکز این واحد آموزشی بر مهارت‌های تحلیلی و تکنیک‌های لازم برای ارزیابی گزارش‌ها رویدادهای دارای ارزش خبری و نیز گزارش درست و بی‌کم‌وکاست اطلاعات کلیدی است. |
مهارت‌های تحقیقی توانایی غربال‌گری اخبار و شناسایی اخبار مهم |
|
حقوق رسانه |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
تسلط بر قوانین مربوط‌به روزنامه‌نگاران، از جمله آزادی مطبوعات، نظارت‌های دولتی، حفاظت از منابع و انجام تعهدات قانونی. |
تسلط بر نکات قانونی اثرگذار بر حرفه‌ی خبرنگاری درک قوانین مرتبط با حفظ منابع و حریم خصوصی توانایی واکنش مناسب در قبال دستورها غلط و فراقانونی |
|
گزارشگری حرفه‌ای |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
در این واحد آموزشی با شیوه‌های تخصصی نگارش و چگونگی تنظیم اخبار به شکلی اثرگذار بر مخاطب آشنا می‌شوید. |
آشنایی با تکنیک‌های مدیریت زمان و رعایت ضرب‌العجل‌ها درک تفاوت‌ها میان متون آگاهی‌دهنده و متون متقاعدکننده آموزش تکنیک‌های پیشرفته‌ی نگارش خبر |
مقطع فوق‌لیسانس
مجموعه علوم ارتباطات اجتماعی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های دولتی روزانه، شبانه (نوبت دوم)، پردیس خودگردان، غیرانتفاعی، پیام نور، مجازی پیام نور و مجازی ویژه شاغلین دانشجو می‌پذیرد. این مجموعه شامل رشته‌های علوم ارتباطات اجتماعی ازجمله تبلیغ و ارتباطات فرهنگی، مطالعات فرهنگی و رسانه، مدیریت رسانه، ارتباطات اجتماعی با گرایش‌های روزنامه‌نگاری و تحقیق در ارتباطات اجتماعی است. در این مقطع تحصیلی به مباحث آموزشی متعددی در حوزه‌ی خبرنگاری پرداخته می‌شود:
- نظریه‌ها و مفاهیم ارتباطات
- مبانی پژوهش در ارتباطات
- حقوق بین‌المللی ارتباطات
- تحلیل پیام‌های ارتباطی
- سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ارتباطات
- تکنولوژی‌های جدید ارتباطات
- شیوه‌های نوین روزنامه‌نگاری تحقیقی
- ارتباطات جمعی و مسائل مهم جهانی
- حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی روزنامه‌نگار
- جامعه‌شناسی
- مدیریت ارتباطات
- اقتصاد ارتباطات
|
روش‌های تحقیق رسانه‌ای |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
تسلط بر روش‌های پژوهش و مطالعات موردی در حوزه‌ی رسانه |
کسب مهارت‌های تحقیقی درک تاثیر اجتماعی اخبار ارزیابی واکنش افکار عمومی به اخبار رسانه‌ای و تاثیرات ناشی از آن. |
|
شیوه‌های گردآوری شواهد و راستی‌آزمایی اخبار |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
تکنیک‌های پیشرفته تحقیقات در رسانه و روش‌های جمع‌آوری اطلاعات، راستی‌آزمایی و روش‌های آزمون فرضیه. |
مهارت‌های پیشرفته‌ی تحقیق توانایی شناسایی و ارائه‌ی اطلاعات درست و حیاتی و به‌دور از تعصب و سوگیری |
|
گزارشگری تخصصی-موضوعی |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
دانشجویان طی این واحد آموزشی روش‌های گزارش‌دهی پیرامون سوژه‌ای خاص به زبان غیرگزنده و در عین‌حال اثرگذار را فرا می‌گیرند. |
توانایی همکاری با سایر خبرنگاران به‌منظور تهیه‌ی اخبار موثق درک مسئولیت‌های حقوقی خبرنگار در قبال منبع خبر انتخاب زبان مناسب و هماهنگ با موضوع |
مقطع دکترا
هدف از تأسیس دوره‌ی دکتری علوم ارتباطات، تربیت افراد دارای بالاترین سطح تخصصی دانشگاهی در این رشته است، تا بتوانند باتوجه‌به اهمیت خاص ارتباطات در دنیای معاصر، به آخرین پیشرفت‌های علمی و تازه‌ترین روش‌های مطالعه و تحقیق آن احاطه پیدا کنند و به تأمین نیازهای مبرم کشور برای آموزش و پژوهش و مدیریت و مشاوره در زمینه‌های مختلف ارتباطی (ارتباطات جمعی، ارتباطات دور و ارتباطات کامپیوتری) و فعالیت‌های انتشاراتی و تبلیغاتی و روابط عمومی و همچنین سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ارتباطات در جهت توسعه ملی و نیز مقابله با سلطه ارتباط جهانی و تحکیم هویت فرهنگی کمک کنند.
برنامه‌ی تحصیلات دوره دکتری علوم ارتباطات، به موجب آئین‌نامه آموزشی دوره تحصیلات تکمیلی، شامل دو مرحله آموزشی و پژوهشی (تدوین رساله) است.
مواد درسی دوره‌ی دکتری علوم ارتباطات، شامل دست‌کم ۳۰ واحد تخصصی است که به‌صورت دروس الزامی (۱۸ واحد) و دروس اختیاری (۱۲ واحد) عرضه می‌شود:
- مطالعات انتقادی در ارتباطات
- نظریه‌های نوین ارتباطات و توسعه
- ارتباطات جمعی و روابط بین‌المللی
- روش‌های پیشرفته‌ی پژوهش در ارتباطات
- شیوه‌های جدید تجزیه وتحلیل پیام‌های ارتباطی
- بازنگری روزنامه‌نگاری معاصر
- مسائل اقتصاد و مدیریت موسسات ارتباطی
- ارتباطات و زبان‌شناسی
- حقوق مالکیت ادبی و هنری
- و پژوهش انفرادی
در دروه دکترا، علاوه‌بر مواد درسی فوق به مباحث دیگری نیز پرداخته می‌شود:
|
روش‌های تحقیق پیشرفته |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
تسلط بر روش‌های کیفی و کمّی پژوهش و ارزیابی تاثیر رسانه‌های خبری و جرائد بر افکار عمومی در سطح کلان |
کسب مهارت‌های رهبری درک قدرت رسانه در اثرگذاری بر تغییرات اجتماعی توانایی تحلیل و استخراج حجم بزرگی از داده‌های خام |
|
روش‌های تدریس |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
یادگیری روش‌های اثربخش انتقال مفاهیم به دانشجویان و علاقمندان. |
شیوه‌ی ایجاد برنامه‌ی درسی و تنظیم سرفصل‌های آموزشی ملاحظات اخلاقی و حرفه‌ای در خبررسانی |
|
پایان‌نامه |
مهارت‌هایی که طی این واحد آموزشی کسب می‌کنید |
|---|---|
|
دانشجویان طی این واحد آموزشی با مراحل تدوین تز دکترا و شیوه‌های تحقیق و ارائه‌ی نتایج آن آشنا می‌شوند |
مهارت مدیریت اطلاعات گسترده و انسجام‌بخشی و یکپارچه‌سازی آن توانایی انجام تحقیقات مستقل |
چشم‌انداز حرفه‌ی خبرنگاری
پس از یک دوره‌ی طولانی رشد در طول قرن بیستم، ظهور اینترنت و گسترش سریع پلتفرم‌های دیجیتالی در حوزه‌ی اخبار و سرگرمی موجب کم‌رونق شدن حرفه‌ی خبرنگاری سنتی شد. پیش‌بینی اداره‌ی آمار آمریکا نیز حاکی از کاهش ۱۳ درصدی بازار کار خبرنگاری تا سال ۲۰۲۲ است. کوچک‌شدن بازار کار این شغل عمدتا به‌دلیل کاهش درآمدهای ناشی از تبلیغات چاپی، رادیویی و تلویزیونی است. در عین‌حال، امروزه شاهد رشد روزافزون روزنامه‌نگاری آنلاین و توسعه‌ی شتابان شرکت‌های رسانه‌ای هستیم که سرمایه‌گذاری‌های کلانی در رسانه‌های روبه‌رشد و نوین صورت می‌دهند.
حرفه‌ی خبرنگاری و تخصص‌های این حوزه رفته‌رفته به دنیای وب کوچ می‌کنند
حرفه‌ی خبرنگاری و تخصص‌های این حوزه رفته‌رفته به دنیای وب کوچ می‌کنند. این تحول در عرصه‌ی خبر موجب ایجاد مشاغلی در این حرفه شده است که تا پیش از این ناشناخته بودند. لذا آینده‌ای روشن پیش‌روی صنعت یادشده وجود دارد.
بسته‌به حیطه‌ی شغلی خود در خبرنگاری به ابزارهای متعددی جهت پیشبرد اهداف‌تان نیاز خواهید داشت. روی‌هم‌رفته، تسلط بر ابزارهای صوتی و اپلیکیشن‌های هوشمند در زمینه‌ی ضبط و ویرایش صدا، توانایی کار با انواع دوربین، تسلط بر نرم‌افزارهای متنی، تسلط بر جست‌و‌جوی اینترنتی و دنبال‌کردن روندهای تازه، توانایی مدیریت داده، توانمندی در مدیریت شبکه‌های اجتماعی، آشنایی با نرم‌افزارهای ویرایش عکس و فیلم، آشنایی با نرم‌افزارهای صفحه‌آرایی و آشنایی با دیگر ابزارهای دیجیتال مثل سیستم‌های مدیریت محتوا و پلتفرم‌های انتشار ویدئو، می‌تواند برگ برنده‌ی شما در حرفه‌ی خبرنگاری باشد.
تحقیقات، ستون فقرات خبرنگاری است
روزنامه‌نگاری تحقیقی، نقطه‌ی اوج کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری است که بیشتر به‌عنوان یک شیوه‌ی تأثیرگذار روزنامه‌نگاری در خدمت بهبود کیفیت زندگی مردم قرار دارد.
آن‌گونه که فریت کاپرا، مردم‌شناس در کتاب «نقطه‌ی عطف؛ علم، جامعه و فرهنگ در حال ظهور» می‌نویسد: «تفکر حاکم بر روزنامه‌نگاری در آینده از جزیی‌نگری به کلی‌نگری تغییر جهت خواهد داد و به‌این‌شکل، اخلاق حرفه‌ای جدیدی شکل خواهد گرفت که مبتنی بر آگاهی زیست‌محیطی و جامعه‌شناختی است.» به‌این‌ترتیب، خبرنگاران مسئولیت عمومی سنگینی بر دوش‌شان دارند. آن‌ها همواره در پی آنند که موضوعات پیچیده را به زبانی قابل فهم برای خوانندگان خود درآورند.
به‌هنگام نگارش خبر، چه کسی را به‌عنوان مخاطب خود در نظر می‌گیرید؟ بسیاری از خبرنگاران به اشتباه، خود را به‌عنوان گیرنده‌ی پیام تصور می‌کنند. اما واقعیت این است که شما برای طیفی از مخاطبان خاص قلم می‌زنید، بنابراین نیازها و ذائقه‌ی آن‌ها باید سمت‌سوی محتوای خبری شما را هدایت کند.
روزنامه‌نگاران و ژورنالیست‌های حرفه‌ای نه‌تنها خواسته‌ی مخاطب را می‌شناسند بلکه توانایی برآوردن آن را نیز دارند. چنین چیزی به‌معنای استفاده از واژه‌های سخت و پیچیده در نوشتار نیست، بلکه به مفهوم انتخاب دقیق و هنرمندانه‌ی کلمات، عبارات و استعاره‌های ساده و اثرگذار است.
تک‌نگاره در علم زبان‌شناسی،کوچک‌ترین نماد از زبان نوشتاری است که مانند حروف، موجب تمایز معنایی می‌شود؛ مثل نمادهای «م»، «:» و «؟» که هر یک می‌توانند معنا را تغییر دهند. حروف الفبا، ارقام، نشانه‌های نقطه‌گذاری و اِعراب‌گذاری (نشانه‌های سجاوندی)، همگی زیرمجموعه‌ای از تک‌نگاره‌ها هستند.
مثالی معروف از کاربرد تک‌نگاره‌ی ویرگول برای تغییر اساسیِ معنا که در دوران دبیرستان به آن پرداخته شده، جمله‌ی زیر است که یک جابجایی کوچک در تک‌نگاره موجب شده تا کل مفهوم تغییر پیدا کند:
بخشش، لازم نیست اعدامش کنید. بخشش لازم نیست، اعدامش کنید.
توجه به نکات ظریف نگارشی در تهیه‌ی خبر، از مهم‌ترین عوامل تمایز خبرنگاران موفق است.
ایجاد ارتباطات اطمینان‌بخش و مستحکم با منابع خبری و توانایی استخراج اخبار دست‌اول و اطلاعات کلیدی، یکی از مبانی حرفه‌ی خبرنگاری است. خبرنگاران باید بتوانند فضایی را ایجاد کنند که فرد حامل اطلاعات بتواند با خیال آسوده به بازگویی دانسته‌های خود بپردازد.
در فضای پرهیاهو و شلوغ رسانه‌ای، تنها زوایای تازه و نوآورانه امکان بروز و خودنمایی خواهند داشت.
داستان‌گویی یکی از صفات مهم و بایسته در حوزه‌ی خبرنگاری است.
داستان‌ها مغز مخاطب را فعال می‌کنند، عاملی که می‌تواند منجر به آگاهی مثبت و جذب بیشتر خوانندگان شود. در عصر انفجار اطلاعات، فقط زمانی به حرف ما گوش داده می‌شود که بتوانیم داستان تعریف کنیم. خبرنگارانی که می‌توانند قصه‌های خوب بگویند، مزیت‌های بسیار قوی‌تری نسبت به دیگران دارند.
مدیریت زمان یکی از دغدغه‌‌های روزمره‌ی ما است که ضعف در آن می‌تواند مشکلات بسیاری را برای‌مان ایجاد کند. فعالان عرصه‌ی خبر باید بتوانند هدف‌های واقعی برای خود تعیین کرده و مهارت‌شان در تصمیم‌گیری و تعیین اولویت‌ها را تقویت کنند.
خبرنگاری حرفه‌ای پرچالش است و اصحاب خبر باید آمادگی مواجهه با هر پیشامدی را داشته باشند. ذهنی که انعطاف‌پذیر تربیت می‌شود، قادر است خود را با هر شرایطی وفق دهد و از آن یاد بگیرد. ضمن آنکه، چنین ذهنیتی به‌راحتی در جریان حل مسئله، تغییر جهت می‌دهد و می‌تواند ایده‌هایی متفاوت تولید کند.
لینک کوتاه: http://khabarnegaranvaresane.ir/?p=15789
About Author
