قوانین مربوط به روزنامه‌نگاران در مناطق جنگی

قوانین مربوط به روزنامه‌نگاران در مناطق جنگی بخشی از حقوق بین‌الملل بشردوستانه است که از طریق کنوانسیون‌های ژنو و پروتکل‌های الحاقی آن، به ‌ویژه پروتکل اول سال ۱۹۷۷، تعریف شده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه؛ در ادامه، مهم‌ترین اصول و قوانین مرتبط را به زبان ساده و کاربردی آمده است:

جایگاه قانونی خبرنگاران در مناطق جنگی

بر اساس ماده ۷۹ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون ژنو ۱۹۷۷ خبرنگارانی که در مناطق مخاصمه مسلحانه بین‌المللی فعالیت می‌کنند، افراد غیرنظامی محسوب می‌شوند، مشروط بر آنکه مستقیماً در خصومت‌ها شرکت نداشته باشند. خبرنگاران، مانند سایر غیرنظامیان، حق حفاظت از جان و امنیت خود را دارند. اگر خبرنگاری در جنگ به نفع یکی از طرفین وارد عمل شود (مثلاً سلاح حمل کند یا اطلاعات نظامی بدهد)، دیگر مشمول این حمایت نخواهد بود.

حقوق و حمایت‌هایی که شامل خبرنگاران می‌شود

حق حفاظت از جان و تمامیت جسمی (نمی‌توان خبرنگار را هدف حمله مستقیم قرار داد).
حق دسترسی به کمک‌های پزشکی (در صورت مجروح شدن یا بیماری، خبرنگاران باید مانند سایر غیرنظامیان از مراقبت پزشکی برخوردار شوند).
حق احترام به کرامت انسانی (بازداشت یا بازجویی باید بر اساس حقوق بین‌الملل صورت گیرد، بدون شکنجه یا بدرفتاری).
حق آزادی مطبوعات (در چارچوب قوانین محلی و نظامی) هرچند در مناطق جنگی محدودیت‌هایی ممکن است اعمال شود، ولی اصل حق اطلاع‌رسانی پابرجاست.

خبرنگار وابسته

با مجوز رسمی از یکی از طرف‌های درگیر همراهی می‌کند.
تحت حمایت کنوانسیون ژنو است، اما ممکن است تحت کنترل نظامی یا سانسور قرار بگیرد.
در صورت اسارت، وضعیتی شبیه به اسرای جنگی دارد.

خبرنگار مستقل

بدون وابستگی رسمی به یکی از طرف‌های درگیر فعالیت می‌کند.
همچنان غیرنظامی محسوب می‌شود ولی در خطر بیشتری قرار دارد (ممکن است به‌ عنوان جاسوس تلقی شود).

در صورت بازداشت یا دستگیری چه حقوقی دارد؟

باید به‌سرعت شناسایی شود (مدارک، کارت خبرنگاری).
باید با سفارت کشور خود تماس بگیرد.
نمی‌توان او را به زور به اعتراف، همکاری یا افشای منابع وادار کرد.
باید با او طبق قوانین بین‌المللی و بدون تبعیض برخورد شود.

ممنوعیت‌ها و مسئولیت‌های خبرنگار جنگ

خبرنگار مجاز نیست، در عملیات نظامی مشارکت کند (مثل شلیک، جاسوسی، حمل سلاح)
خبرنگار مجاز نیست، اطلاعات حساس را فاش کند (موقعیت نیروها، هویت شاهدان و قربانیان)
خبرنگار مجاز نیست، رفتار تحقیرآمیز یا تحریک‌آمیز داشته باشد (حتی به بهانه تهیه گزارش)

تهیه و تنظیم: فرشاد قنبری

لینک کوتاه: http://khabarnegaranvaresane.ir/?p=20633