روزنامهنگاران مستقل، فقیرند
1 دقیقه خوانده شده
آنچه می‌خوانید گفت‌وگویی است با محمدباقر صمیمی، مسئول بیمه انجمن صنفی روزنامهنگاران ایران.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از مجله ویستا؛ در این گفت‌وگو او از شرایط کنونی روزنامه‌نگاری در ایران، فعالیت انجمن صنفی، نقش انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی در بهبود وضعیت روزنامهنگاران و در آخر از شرایط بیمه خبرنگاران و فعالیتی که در این زمینه از سوی انجمن صنفی صورت گرفته می‌گوید.
● خطرناک‌ترین کار حاضر ایران روزنامه‌نگاریست
روزنامه‌نگاری در ایران از ابتدای شکل‌گیری همواره تاخر فرهنگی داشته است، شرایط مناسبی برای رشد نداشته، مورد عتاب و خطاب بوده و در نتیجه ضایعات و تلفات جوانمردانه و ناجوانمردانه بسیار داده است. یک روزنامه‌نگار همیشه ناچار بوده بیش از تمام صنوف دیگر، تمامی جوانب را در نظر بگیرد تا آسیب کمتری ببیند. در حقیقت روزنامه‌نگاری در ایران از جمله شغل‌هایی بوده که هیچ موقع بی‌آسیب نبوده. به همین علت هم اصولا در قوانین کار، روزنامه‌نگاری را جزو مشاغل سخت و زیان‌آور در نظر می‌گیرند.
معمولا ما مشکلات خاص و ویژه‌یی در خصوص این شغل داریم که چندان با شرایط جهانی یکسان نیست. در ایران روزنامه‌نگاری بخاطر تحمیل‌هایی که در آن وجود داشته هیچ هنگام رشد نکرده است. یک مقطعی در اوج بوده و یک زمانی در اثر شرایط تحمیلی و بیرونی سقوط کرده و ناچار از زیر صفر شروع کرده. چیزی که در تمام ادوار همواره مشهود و عیان بوده این است که روزنامه‌نگاری در ایران بسیار خطرناک، بسیار بی‌امید، بسیار بی‌پشتوانه مالی و حقوقی و بسیار ناامن است. به نظرم خطرناک‌ترین کار حاضر ایران روزنامه‌نگاری است.
● جای روزنامهنگاران پیشکسوت در انجمن صنفی خالی است
برای بیان سابقه و چگونگی شکل‌گیری انجمن صنفی باید به سابقه تشکل صنفی روزنامه‌نگاری در ایران برگردیم. اصولا اگر بخواهیم روزنامه‌نگاری را با آن روابط بسته و محدود قبل از شهریور ۱۳۲۰ در نظر بگیریم، تشکل صنف مطبوعات با تشکل سندیکای کارگران چاپ قبل از این تاریخ شکل گرفت.
اما به عنوان تشکل خاص روزنامه‌نگاری، جمعی از روزنامهنگاران در سال ۱۳۴۲ در پارکی جمع شدند و مجمعی تشکیل دادند که سندیکای روزنامهنگاران و خبرنگاران ایران را به وجود آورند و در نهایت دو سال بعد به این هدف رسیدند. با وجود فشارهای زمان شاه این انجمن از نظر حرفه‌یی بسیار قدرتمندانه عمل می‌کرده و فعالیت قابل قبولی داشته. متاسفانه بعد از انقلاب به جای تقویت، این سندیکا دچار خلا شد. با نگاه‌هایی که در این زمان به این سندیکا بود فعالیتش دچار خلا شد. نگاه‌هایی به غلط و بعضی جاها به درست و تا تشکیل انجمن صنفی روزنامهنگاران که آن هم در بدو شکل‌گیری دچار مشکل تاسیس از سوی هیات موسس‌های دولتی بود، این خلا وجود داشت.
در حال حاضر هم پس از تاسیس انجمن صنفی روزنامهنگاران برای ترمیم ضعف‌ها کوشش فراوانی صورت گرفت و از لحاظ وضعیت حال باید گفت که با اعضای خود ارتباط به نسبت خوبی دارد.حالا دلایل ضعف و قوت این ارتباط‌ها را باید با بودن موسسین انجمن بررسی کرد.
در این برهه اعضای سندیکای قبلی راجع به، به وجود آمدن انجمن صنفی مایوس شدند و نهایتا به این انجمن نیامدند. یک مقدار هم انجمن در جذب اینها ناتوان عمل کرد. حضور نداشتن پیشکسوتان عرصه روزنامه‌نگاری در انجمن کاملا حس می‌شود و این یکی از ضعف‌های بزرگ انجمن ماست که بخوبی نتوانسته اعتماد این روزنامهنگاران را برای عضویت جلب کند.
● اعتلای انجمن صنفی با حضور فعال روزنامهنگاران به وجود می‌آید
شخصا بودن هر نوع تشکلی را حتی متضاد، حتی درگیر، مثبت می‌دانم. طبیعتا وجود اینها بسیار تاثیرگذار خواهد بود.حال درصد و درجه موثر بودنش چه میزان است و آیا این انجمن‌ها از تمام ظرفیت خود استفاده می‌کنند یا نه، خود بحثی است وسیع که باید به آن پرداخت.اما به نظرم مسائلی باعث می‌شود انجمن‌هایی اینچنینی قدرت بگیرند و تاثیر بیشتری بگذارند. در درجه اول اینکه قانون باید از تشکل حمایت کند. دوم اینکه مجریان قانون به آن توجه کنند. ممکن است قانونی وجود داشته باشند ولی مجری توجهی به آن نداشته باشد. سوم بینش پذیرش این نوع تشکل‌ها از سوی مخاطبین است. این مخاطبین ممکن است دولت، کارفرما، قانون، مجلس و خود اعضا باشند. این بینش باید در مملکت وجود داشته باشد که اگر کسی به عنوان مسئول انجمن یا تشکل به گفت‌وگو با مسئول دولتی نشست، آن مسئول دولتی او را به رسمیت شناسد و به انجمن اعتقاد داشته باشد و در نهایت خود اعضا هم به عنوان بدنه یک صنف باید نیاز این نوع تشکل‌ها را حل کنند.
حریم هر خانه‌یی توسط اعضای آن خانه حفظ خواهد شد. بنابراین برای حفظ، رشد و اعتلای یک صنف باید ابتدا با پذیرش فرهنگ نیاز به یک تشکل و سپس با حضور فعال و موثر در تشکل موجبات قدرت و اثربخشی انجمن را تقویت کرد.
همانطور که گفتم عقیده دارم بودن این تشکل‌ها لازم است. اگر انجمنی و تشکلی ضعیف است و بخوبی برآورده کننده خواسته‌های بدنه صنف نیست به نظر من جدا از اینکه ممکن است هیات مدیره مقصر باشند، بیش از همه تک تک اعضای صنف مقصرند. چرا که مسئولیت خود را برای رشد و ارتقای انجمن خود انجام نداده‌اند و نقشی برعهده نداشتند.
متاسفانه از دلایل ضعف انجمن صنفی روزنامهنگاران ضعف رابطه بین مسئولان انجمن با اعضا و اعضا با مسئولان انجمن است و طرفین دو سویه به هم کم‌لطفی می‌کنند.
- فضای عمومی جامعه علت اصلی استقبال نکردن روزنامهنگاران از انجمن است
برای آسیب‌شناسی موضوع عدم استقبال خبرنگاران و روزنامهنگاران از این انجمن‌ها به سادگی نمی‌توان حرفی زد. آسیب‌شناسی این موضوع باید واقعا علمی باشد. تنها با چند فاکتور نمی‌توان حق مطلب را بیان کرد. اما اگر بخواهیم خیلی کوتاه و مختصر به آن بپردازیم، باید گفت فضای عمومی جامعه شاید عاملی مهم باشد. یاس و سرخوردگی از بودن در تشکل‌ها، ناتوانی اقتصادی این تشکل‌ها، عدم قدرت قانون‌های حمایتی از تشکل‌ها هم مطرح است.
موضوع دیگر مسائل روحی و روانی است که در افراد حس دلزدگی و خستگی برای حضور در این انجمن‌ها وجود دارد. ضمن اینکه بخش اقتصادی هم برای عقب‌نشینی آنها عامل موثری است.
چرا که امروزه، روزنامهنگاران مستقل ما فقیرند، چه صاحب امتیاز و چه روزنامه‌نگار جزء. بنابراین بشدت مساله اقتصادی درگیرشان می‌کند. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا روزنامهنگاران برای فعالیت در انجمن رغبتی نداشته باشند.
● تامین اجتماعی برای روزنامهنگاران بسیار ضعیف است
قبل از اینکه به بحث بیمه انجمن صنفی روزنامهنگاران بپردازیم یک موضوع را خاطرنشان می‌کنم. متاسفانه در جامعه ما به علت ضعف اقتصادی نهادهای روزنامه‌نگاری که صاحبان جراید هستند و هم بحث عدم امنیت و تداوم کاری، آنها نمی‌توانند برنامه‌ریزی مناسب و دقیقی برای روزنامهنگاران مجموعه خود، اعم از بیمه و ارتقای تخصصی در نظر بگیرند. این واقعیت ضربه بزرگی به بیمه روزنامهنگاران می‌زند.
طبق قانون کار هر روزنامه نگاری که سه ماه در یک جا کار می‌کند، کارفرما موظف است او را بیمه کند و حال یا توانایی بیمه کردن وجود ندارد یا نمی‌خواهند این کار را انجام دهند. روزنامه‌نگار هم باید آتیه‌اش تامین شود. وقتی توان و انرژی مصرف می‌کند، باید به این امید باشد که در روزگار از کارافتادگی و ناتوانی حداقل حمایت‌ها از او وجود داشته باشد.
اصولا تامین اجتماعی در کشور ما ضعیف و مخصوصاص برای روزنامهنگاران بسیار ضعیف است. اما بیمه روزنامهنگاران و خبرنگاران بر اساس برنامه سوم توسعه در دولت قبل شکل گرفت. به موجب طرحی که در مجلس تصویب شد قرار بر این شد هنرمندان و روزنامهنگاران بیمه شوند. از سال ۸۱ این طرح تصویب و تا سال ۸۳ برای روزنامهنگاران به مرحله اجرا گذاشته شد.
بالاخره در سال ۸۳ با ستادی که در اینجا تشکیل دادیم، این بیمه راه افتاد.
● بیمه روزنامهنگاران بیمه حداقلی است
این بیمه حداقلی است و قدرت بیمه اجباری را ندارد. گرچه بازنشستگی، از کارافتادگی، افراد تحت تکفل در آن منظور شده، اما نه از نظر درمانی و نه از منظر حقوقی مناسب است. چرا که پایه حداقل حقوق در جامعه مبنای بیمه روزنامهنگاران قرار می‌گیرد.
با تمام این حرف‌ها خیلی بهتر از هیچ چیز است. به هر حال روزنامهنگاران امروز ما که به تعبیر من نسل روزنامهنگاران سرگردانند، نمی‌دانند باید چه کنند و بیمه روزنامهنگاران با تمام ضعف‌هایی که دارد از هیچ‌چیز خیلی بهتر است.
در این مدت بارها استقبال از بیمه دچار فراز و نشیب شده اما ما تمام تلاش خود را داشته‌ایم که روزنامهنگاران را برای بیمه شدن ترغیب کنیم. همیشه توصیه می‌کنیم حتما روزنامهنگاران هر چه زودتر برای بیمه اقدام کنند. چون به هر حال در بیمه بحث تکفل هم وجود دارد و اگر دوستان می‌خواهند از حق خود بگذرند، حق ندارند از حق افراد تحت تکفلشان بگذرند.
● بیمه تکمیلی در دستور کار ما است
شخصا دو سه مذاکره با معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد و مدیرکل مطبوعات داخلی داشته‌ام و به صورت مکتوب هم از آنها خواهش کردم تا این بیمه را ارتقا دهیم و بیمه خبرنگارها را در بیمه های اجباری قرار دهیم. بشدت دنبال مطالعه موضوع هستیم تا ارتقا بخشیدن بیمه هم به سرانجام مثبتی برسد.
در حال حاضر بحث بیمه تکمیلی همین بیمه در دستور کارمان قرار دارد. مذاکراتی کرده‌ام با چند سازمان بیمه‌گر که بیمه تکمیلی ارایه می‌دهند تا از میان آنها بهترین را انتخاب کنیم.
از معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد هم خواسته‌ام این کار را انجام دهند و ما هم در اولویت کارمان قرار دارد. به هر حال همه این تلاش‌ها آنجایی مثمرثمر خواهد شد که روزنامهنگاران همکاری بیشتری با انجمن صنفی داشته باشند.
هم اکنون هم ۶۰۰ ۵۰۰ نفر از روزنامهنگاران برای بیمه اقدام کرده‌اند که همگی بیمه شده‌اند.
● روزنامه‌نگار یا کارگران فصلی غیرمتخصص
یکی دو نکته می‌ماند که بشدت دوست دارم مطرح شود. یکی اینکه، با وجود همکاری خوب ارشاد و تقبل حق بیمه ده درصدی توسط وزارت باید گفت این بیمه، بیمه کارگران فصلی غیرمتخصص است اما باید توجه داشت که روزنامهنگاران متخصصند و کارگر فصلی نیستند.
نکته دیگر هم اینکه افرادی نمی‌توانند تحت پوشش این بیمه قرار گیرند. آقایان ۵۰ سال سن به بالا و خانم‌های ۴۵ سال بالاتر. بنابراین سوالی که پیش می‌آید اینکه پیشکسوتان روزنامه‌نگاری ما که عمدتا همین سن و سال را دارند چه باید کنند؟!
اصولا قدر و جایگاه روزنامهنگاران پیشکسوت باید طوری باشد که بیمه حداقلی هم نشوند حال ما همین بیمه حداقلی را هم از آنها دریغ می‌کنیم. با این خلاها و توجه نکردن‌ها، به این آدم‌های موسپید کرده احترامی گذاشته نمی‌شود. امیدوارم راجع به این دو موضوع فکری شود…
لینک کوتاه: http://khabarnegaranvaresane.ir/?p=19526
About Author
