روایتی امنیتی از اتهامات یک خبرنگار

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ در تاریخِ مطبوعاتِ ایران، گاه نام‌هایی هست که در حاشیه مانده‌اند، اما حاشیه‌بودن‌شان نه از بی‌اهمیتی، بلکه از زیاده‌بودنِ سایه‌ها و زوایای پنهان است. صفا حائری از آن نام‌هاست؛ روزنامه‌نگاری با چمدانی از زبان‌های گوناگون، قدم‌زده در جنگل‌های سیاست خاورمیانه، آشنا با رهبران مقاومت و محرمِ مجالس نخبگان رسانه‌ای. کسی که در مرز باریک میان خبرنگاری و اتهام، میان مأموریت خبری و مظنونیت اطلاعاتی، زندگی حرفه‌ای خود را پیش بُرد.

او نه در میدان جنگ، که در میانه میدان روایت‌ها می‌جنگید. قلمش، گاهی خبر می‌نوشت، گاهی تاریخ. ایستاده میان تلویزیون ملی ایران و اردوگاه‌های فلسطینی، میان دفتر کیهان و سنگرهای بیروت، و همیشه، در هاله‌ای از تردید و سوءظن. آن‌گاه که در بهار ۱۳۵۲، سازمان امنیت ایران، او را به اتهام همکاری اطلاعاتی با اسرائیل زیر نظر گرفت، داستانی آغاز شد که چیزی بیش از یک گزارش امنیتی بود: حکایتِ واهمه‌ها، تحلیل‌های مبهم، و مرز پراضطرابِ میان واقعیت و توهم.

تناقض میان اطلاعات منابع خارجی و گزارش میدانی مأموران، موقعیتی را پیش می‌آورد که در آن دستگاه امنیتی ناچار می‌شود نه براساس شواهد قطعی، بلکه با ملاحظات ژئوپلیتیک تصمیم‌گیری کند. دستور ساواک برای عدم تمدید کارت اقامت صفا حائری، فارغ از اثبات یا رد اتهام، نشان‌دهنده‌ی احتیاط سیاسی در مواجهه با کسانی است که نامشان در ارتباط با فعالیت‌های اطلاعاتی اسرائیل و درگیری‌های اعراب و اسرائیل به میان آمده است.

جمله‌ی کلیدی «اشکال بهره‌برداری از خبر وجود دارد» در نظریه نمایندگی، نشان می‌دهد که حتی درون ساواک نیز نسبت به اتکای مطلق به منابع غیررسمی یا جناحی، تردیدهایی وجود داشته است؛ در حالی‌که نظریه‌ی بخش تحلیل امنیتی آن را معتبر می‌داند.

سند حاضر، گزارشی است از همین لحظه: لحظه‌ای که در آن نامِ صفا حائری نه فقط بر پرونده‌ای اطلاعاتی، بلکه بر پرسشی تاریخی سایه می‌اندازد. آیا او واقعاً پُلی بود میان ایران، اسرائیل و لبنان؟ یا صرفاً روزنامه‌نگاری که بیش از حد به مرکزِ ماجراها نزدیک شده بود؟ یا قربانی توهم توطئه در جامعه‌ای دچار سوءتفاهم؟

موضوع: صفا حائری

۱) گزارش‌هایی که از منابع وابسته به جبهه آزادی‌بخش خلق (جناح جرح حبش) به سازمان امنیت رسیده، حاکی است که سرویس اطلاعاتی ایران در اجرای طرح تجاوزکارانه اسرائیل علیه لبنان نقش فعالی داشته و دفتر صفا حائری بزرگترین مرکز جاسوسی اسرائیل می‌باشد و نامبرده قبل از تجاوز اخیر به اسرائیل رفت و با مسئولین آن کشور مذاکره و راه اجرای طرح را هموار ساخت. جبهه مذکور خواستار بازداشت و بازجویی از وی گردیده است.

۲) پس از وصول این گزارش رفت و آمدهای حائری و دفتر تلویزیون ایران مورد مراقبت شدید قرار گرفت، ولی گزارش مامورین مراقبت مشارالیه به سازمان امنیت حاکی از این بوده که جز امور مطبوعاتی چیزی مشاهده نکرده‌اند و دفتر وی صرفا به امور مطبوعاتی می‌پردازد. معذلک به سازمان امنیت دستور عدم تجدید کارت اقامت و مراقبت از تحرکات وی را داده است.

نظریه نمایندگی: اشکال بهره برداری از خبر فوق وجود دارد.

نظریه بخش: منبع به اینگونه اخبار دسترسی داشته و صحت مفاد آن قابل توجیه است.

لینک کوتاه: https://khabarnegaranvaresane.ir/?p=21043