خلاء نظری در زیرساخت‌های معرفتی سواد رسانه‌ای با وجود ۵ سال دستاورد موفق

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ دومین رویداد تجربه‌نگاری فعالان سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی کشور، به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز و با حمایت مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی (مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) و همکاری خانه مطبوعات استان البرز در مرکز این استان برگزار و پس از اتمام، از سوی برگزارکنندگان این رویداد، بیانیه‌ای صادر و دستاوردهای آن اعلام شد.

در این نشست مجازی، فعالان سواد رسانه‌ای از استان‌های مختلف، تجربیات و ایده‌های خود در عرصه‌های گوناگون فعالیت در زمینه سوادرسانه‌ای و اطلاعاتی را ارائه کردند.

همچنین در این رویداد، تعدادی از اعضای هیئت علمی و استادان برجسته ارتباطات و رسانه کشور، ضمن ارزیابی نتایج ارائه­‌ شده در دو حوزه تجربیات و ایده‌ها، به گفت‌وگو و تبادل نظر درباره آنها پرداخته و نقاط قوت و ضعف آنها را بررسی کردند.

پیشتر و در پی فراخوان منتشر شده از سوی دبیرخانه رویداد، بیشتر از ۵۰ فعال سواد رسانه­‌ای کشور برای حضور در این رویداد ثبت نام کرده بودند که از این میان ۲۰ نفر از فعالان سواد رسانه­‌ای کشور نسبت به مستندسازی اقدامات خود مطابق با ضوابط و استانداردهای مد نظر دبیرخانه­ نشست اقدام کردند و حائز شرایط حضور در نشست مذکور شدند. این ۲۰ فعال سواد رسانه­‌ای، مستندسازی اقدامات خود را در دو حوزه تجربه و ایده به صورت فایل‌های ویدئویی تصویری یا پاورپوینت ارسال کرده بودند. هیئت علمی رویداد، تمام این آثار را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده است.

دستاوردهای پنج سال فعالیت در حوزه سواد رسانه‌ای

از ۲۰ اثر حائز شرایط ارائه در نشست، ۱۵ اثر در حوزه ارائه­ تجربه و پنج اثر در حوزه ارائه­ ایده بوده است و بررسی آثار رسیده نشان می‌دهد که طی پنج سال اخیر دستاوردهای چشمگیری در حوزه سواد رسانه­‌ای در کشور به دست آمده است که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: تولید و انتشار ۱۳۰ جلد کتاب، تولید و پخش حداقل ۲۰۴ ساعت برنامه رادیویی و تلویزیونی (صرفاً بر اساس آمار تولیدات فعالانی که در این نشست ثبت نام کرده‌اند)، تربیت ۱۰۰۰ مربی حرفه­‌ای در حوزه­ سواد رسانه‌ای، شرکت ۲۵۰ هزار نفر از مردم در دوره‌های تخصصی آموزش سواد رسانه‌ای، راه‌اندازی چندین استارت آپ و اپلیکیشن و پایگاه خبری و تحلیلی تخصصی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی و فضای مجازی.

ایده‌های ارائه شده به این نشست شامل ایده ساخت انیمیشن‌های بومی برای کودکان، فلسفه‌ورزی با انیمیشن‌ها، تاسیس کلینیک تخصصی ترک اعتیاد اینترنتی، ارتقای نقش خانواده در مدیریت مصرف رسانه­‌ای و ساخت «آگهی خدمات عمومی»، می‌تواند در دستور کار نهادها و مؤسسات مرتبط قرار گیرد و دریچه‌ای نو فراروی حوزه سواد رسانه‌ای در ایران باز کند.

چالش‌های مطرح شده از سوی فعالان سواد رسانه‌‌ای کشور در این رویداد و آثار ارسالی نیز نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از نهادهای متولی و دست‌اندرکار کشور، هنوز موضوع سواد رسانه­‌ای را چندان جدی نگرفته‌اند و این حوزه، از فقدان حمایت‌های لازم مالی، تعدد ساختارهای تصمیم‌گیری حاکمیتی و کم‌توجهی رسانه‌ها و پلتفرم‌های اطلاع‌رسانی و خدماتی فضای مجازی، رنج می­‌برد.

این رویداد و آثار رسیده به آن نشان می‌دهد که ظرفیت‌های مجموعه نهادهای خصوصی، مدنی، آموزشی و مردمی کشور برای ارتقای سطح سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی در ایران بسیار بالا است. این ظرفیت به ویژه در حوزه نیروی توانمند انسانی و تولید محتوای بومی و ملی بسیار چشمگیر است و باید از این ظرفیت‌ها برای رفع چالش‎‌ها و ضعف‌های موجود و تبدیل آنها به نقطه قوت استفاده کرد.

وجود خلأ نظری در زیرساخت‌های معرفتی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی

در کنار همه­ فعالیت‌ها و پیشرفت‌ها و توسعه ظرفیت‌ها در این زمینه که موجب خرسندی و امیدواری است، ارزیابی و بررسی تجارب و ایده‌های دریافتی، یک خلأ نظری در زیرساخت‌های معرفتیِ سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی را به ما گوشزد می‌کند. از همین رو از دانشگاهیان و حوزویان فعال در این عرصه انتظار می‌رود تا بیش از پیش نسبت به استنباط و ارائه بنیان‌های فکری و معرفتی این حوزه از منابع غنی اسلامی – ایرانی اهتمام کنند.

ایده‌های مطرح در دومین رویداد تجربه‌نگاری فعالان سواد رسانه‌ای کشور

پیشنهاد اقدام برای سال ۱۴۰۰

در بیانیه دومین رویداد تجربه‌نگاری فعالان سواد رسانه‌ای کشور ۱۴ پیشنهاد به عنوان «پیشنهاد اقدام برای سال ۱۴۰۰» مطرح و اعلام شد: مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، از همه این فعالان و نخبگان حوزه سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی دعوت می‌کند که طرح‌ها و ایده‌های خود را که مرتبط با یکی از محورهای زیر به عنوان پیشنهادها و اولویت‌های اجرایی این مرکز در سال ۱۴۰۰ است، تهیه و ارائه کنند.

این مرکز، برنامه‌هایی را درباره گسترش فرهنگ و مهارت‌های سواد رسانه‌‌ای در کشور در سال‌های گذشته در دستور کار داشته و برخی از آنها همچنان ادامه دارد. لکن پیشنهادها و اولویت‌های زیر می‌تواند به طور ویژه مورد حمایت مالی و اجرایی مرکز در سال ۱۴۰۰ قرار گیرد.

• تدوین طرح نظام جامع سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی کشور
• تدوین نظام رتبه‌بندی محتوایی فضای مجازی ایران
• تدوین نظام‌نامه اخلاق حرفه‌ای فعالیت در فضای مجازی
• تدوین چارچوب‌های اخلاق اجتماعی و فرهنگی کاربری فناوری‌های نوین اطلاعاتی (تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌های ماهواره‌ای)
• تدوین نظام‌نامه رژیم مصرف رسانه‌ای در ایران (به تفکیک رسانه‌های مختلف و فناوری‌های نوین ارتباطی برای سنین مختلف)
• فراتحلیل متون و ادبیات سواد رسانه‌ای منتشره در ایران
• طرح جامع آموزش سواد رسانه‌ای به اقشار مختلف مردم (دانش‌آموزان، معلمان، مسئولان، کارکنان دولت، نخبگان، روزنامه‌نگاران، هنرمندان، چهره‌ها، دانشجویان، خانواده‌ها)
• طراحی چارچوب مفهومی و ساختار معماری سامانه الکترونیک راستی‌آزمایی اخبار جعلی (فکت چکینگ)
• مطالعه تطبیقی وضعیت سواد رسانه‌ای در دنیا
• طراحی ساختار کمپین دائمی تقویت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی با استفاده از ظرفیت‌های مردمی و تشکل‌های بخش مدنی و خصوصی
• تدوین سناریو برای جریان‌سازی در حوزه سواد رسانه­‌ای از طریق تولید و انتشار محتوا
• تدوین نگاشت نهادی برای دستگاه‌­های مختلف کشور در حوزه­ سواد رسانه­‌ای
• تدوین مفاهیم و چارچوب‌­های سواد رسانه­‌ای بومی بر اساس فرهنگ اسلامی ـ ایرانی
• تدوین شاخص­‌های برنامه‌سازی رادیویی و تلویزیونی در حوزه­ سواد رسانه­‌ای