اهمیت روایت تصویری از هوش مصنوعی
1 دقیقه خوانده شده
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از ایرنا؛ اگر چه در نگاه اول، تصاویر تکراری، انسان‌گونه و خنثی از هوش مصنوعی، بدیهی به نظر می‌رسد، اما این مسأله می‌تواند تصور ما از هوش مصنوعی را دچار انحراف سازد.
تصور کنید می‌خواهید هوش مصنوعی را در قالب گزارش تصویری به عموم مردم معرفی کنید. یا دوست دارید طرحی از هوش مصنوعی را روی کاغذ پیاده کنید. شاید سوال، کمی بدیهی و بچه‌گانه جلوه کند اما پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در واقع سوال اصلی این است که هوش مصنوعی به چه شکل هست؟ چه تصویری می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ماهیت حقیقی هوش مصنوعی باشد؟ هوش مصنوعی را چگونه بدون سوگیری به تصویر بکشیم؟
روایت تصویری هوش مصنوعی از چالش‌هایی است که برخی روزنامه‌نگاران را به خود مشغول کرده است. به تصویر کشیدن هوش مصنوعی به دلیل ماهیت انتزاعی که دارد، چندان راحت نیست. علاوه بر روایت متنی هوش مصنوعی که در یادداشت «هوش انتزاعی در قالب کلمات»، به آن اشاره شد، روایت تصویری هوش مصنوعی نیز قابل بررسی است.
الگوی ثابت
تصاویر AI را در سایت‌ها مشاهده کنید. قطعاً متوجه یک الگو خواهید شد. تقریباً تنوعی در تصاویر دیده نمی‌شود. تصاویر غالباً از فضای علمی تخیلی و انسان‌گونه الهام گرفته شده است، تا جایی که حتی سعی دارد هوش‌مصنوعی را با هوش انسانی پیوند بزند. در برخی تصاویر، مغز انسانی به صورت رباتی یا دیجیتال بازنمایی می‌شود. درواقع روایت انسان‌گونه از هوش‌مصنوعی در اکثر تصاویر قابل مشاهده است. گویی هوش‌مصنوعی بدیلی برای انسان است یا اینکه مغز و هوش او مشابه مغز انسان عمل می‌کند. از سویی دیگر تصاویر هوش‌مصنوعی بسیار جنبه‌ی بی‌طرفانه و خنثی را به مخاطب القا می‌کنند. در این تصاویر، AI مانند یک شخصیت مستقل از انسان که رویکردی عینی و خالی از سوگیری دارد، نماش داده شده است.
تصاویر راکد
اما اینگونه تصویرسازی از هوش‌مصنوعی، بی‌عیب و نقص نیست. تصاویر یکنواخت و بدون تنوع از هوش‌مصنوعی، از اولین آفت‌های این موضوع است. یکنواختی در تصاویر موجب می‌شود تا عموم مردم متوجه تغییرات و توسعه‌های روزافزون هوش‌مصنوعی نشوند. اگر بجای تصویر مغز دیجیتالی انسان، از دستاوردهای بروز هوش‌مصنوعی در طراحی استفاده کنیم، شاید دچار یکنواختی نشویم. مثلاً تصور کنید زمانی که عکس‌های هوش‌مصنوعی را جستجو می‌کنید، بجای نمایش ده‌ها عکس یکنواخت، تصاویری از ماشینی بدون سرنشین، ربات جراح یا حتی یخچال هوشمند به نمایش گذاشته شود. اینگونه شما ماهیت انتزاعی هوش‌مصنوعی را در کالبد محصولات و تکنولوژی‌های روز دنیا مشاهده می‌کنید.
هوش خنثی
علاوه بر یکنواختی تصاویر، نمایش بی‌طرفانه از هوش‌مصنوعی می‌تواند مخاطب را دچار برداشت غلط از AI کند. در یادداشت «هوش واقعا مصنوعی» مفصلاً به این موضوع پرداختیم که هوش‌مصنوعی، مستقل از اراده انسانی عمل نمی‌کند و ارزش‌های انسانی در نوع عملکرد هوش مصنوعی دخیل هستند؛ چراکه یک انسان مراحل کدگذاری و برنامه‌نویسی هوش‌مصنوعی را انجام می‌دهد. حال در این تصاویر، اثری از سوگیری انسانی دیده نمی‌شود. در واقع هوش مصنوعی را نه مانند یک ابزار در دست انسان، بلکه همچون یک شخصیت بی‌طرف به تصویر کشیده‌اند. اینگونه مخاطب دچار طبیعت‌انگاری هوش‌مصنوعی می‌شود.
در یادداشت «فرهنگ الگوریتمی علیه فرهنگ انسانی» متذکر شدیم که خنثی‌پنداری الگوریتم‌ها موجب می‌شود که توصیه‌های آنان را بی‌چون و چرا بپذیریم و متوجه جهت‌گیری‌های انسانی دخیل در الگوریتم نشویم. اینگونه، الگوریتم فکر و فرهنگ ما را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد. از طرفی خنثی تلقی کردن هوش‌مصنوعی باعث می‌شود متوجه خطرات احتمالی آن نشویم. نقض حریم خصوصی، جهت‌دهی به افکار و کم‌رنگ کردن مرز میان واقعیت و دروغ از مشکلاتی است که باید آن را مد نظر داشت. پس در نتیجه تصاویر هوش‌مصنوعی نباید آن را همچون یک موجود بی‌طرف به نمایش بگذارند.
هوش‌مصنوعی یا انسان واقعی؟
بعد از یکنواختی تصاویر و القای بی‌طرف بودن هوش‌مصنوعی، باید به موضوع مهم دیگری بپردازیم که به مطلب گذشته مربوط است. تصاویر فعلی از AI علاقه زیادی به نمایش انسان‌گونه از هوش‌مصنوعی دارند. ترکیب چهره و مغز انسان با طرح دیجیتالی یا نمایش ربات‌های مشابه انسان، در حالی که بسیاری از ربات‌ها شبیه انسان نیستند، از نمونه‌های این موضوع است.
تصاویر هوش‌مصنوعی با شمایل انسانی می‌توانند به این تفکر دامن بزنند که هوش‌مصنوعی، جایگزینی برای انسان‌ها هستند و یا اینکه مانند یک شخصیت حقیقی بدون تکیه بر انسان عمل می‌کنند. این درحالی است که هوش‌مصنوعی جنبه‌ی ابزاری دارد و بدون خواسته‌ی انسان عمل نمی‌کند. همچنین هوش‌مصنوعی را با هوش حقیقی انسان نباید یکی گرفت. هوش‌مصنوعی در چارچوب برنامه‌نویسی‌های انسان عمل می‌کند و خلاقیت بسیار کمتری دارد.
هوش انتزاعی در قالب کلمات و تصاویر
در یادداشت «هوش انتزاعی در قالب کلمات» به چالش‌های روایت متنی هوش‌مصنوعی و در این یادداشت به مصایب روایت تصویری هوش‌مصنوعی پرداختیم. ماهیت انتزاعی هوش‌مصنوعی روزنامه‌نگاران را با مشکل روبه‌رو کرده است. چراکه گنجاندن هوش‌مصنوعی در قالب کلمات یا تصاویر ظرافت و پیچیدگی خاص خود را دارد. روزنامه‌نگاران باید بدانند که تصور عموم مردم از هوش‌مصنوعی، به واسطه گزارش‌ها یا تصاویری که آنان از هوش‌مصنوعی منتشر می‌کنند شکل می‌گیرد. درواقع روزنامه‌نگاران و دیگر اهالی رسانه، نقش میانجی را ایفا می‌کنند. پس باید با دقت، قلم به دست بگیرند و یا تصویری را منتشر کنند.
About Author
