استفاده از پهپادها در روزنامه‌نگاری؛ یک ابزار یا یک انقلاب در دنیای رسانه

از آنجایی که روابط قدرت در نهادهای جامعه تثبیت شده‌اند، احتمالا اقداماتی خلاقانه ضد قدرت در خارج از نهادها شکل خواهد گرفت.

-مانوئل کاستلز-

پهپادها هواپیماهای کوچکی هستند که از راه دور هدایت می‌شوند یا برای اقداماتی از قبل برنامه‌ریزی شده‌اند. در روزنامه‌نگاری، هواپیماهای بدون سرنشین اغلب به عنوان «ربات‌های پرنده» یا «پهپادهای دوربین‌دار» شناخته می‌شوند. به طور رسمی‌تر آن‌ها ۳ نوع هستند: وسیله نقلیه هوایی بدون سرنشین (UAVs)، سیستم‌های هوایی بدون سرنشین (UAS) یا هواپیماهای هدایت از راه دور (RPAs).

رویدادهای خبری مانند تظاهرات، سیل، آتش‌سوزی و… تنها چند نمونه از شرایطی است که احتمالاً پهپادها به کمک روزنامه‌نگاران می‌آیند. کاربردپهپادها بسیار بیشتر است. از سال ۲۰۱۱ تقریباً تمامی رسانه‌های خبری در تمام کشورها، انتشار تصاویر خبری به کمک پهپادها را پذیرفته و از آن استفاده می‌کنند. با در دسترس بودن پهپادها، هرکسی می‌تواند در حوزه کار خود، از عکاسی حرفه‌ای گرفته تا روزنامه‌نگاری و دیگر فعالیت‌ها، از پهپادها استفاده کند. این مسئله موجب شده است که صنعت تولید پهپادها به یک صنعت رو به رشد جهانی و چند میلیارد دلاری تبدیل شود.

در متن گذشته به نام «پهپادها، همکاران دیتاژورنالیست‌ها» بصورت خلاصه راجع به پهپادها گفته‌ایم. در این متن و متن‌های آینده کمی عمیق‌تر راجع به پهپادها، کاربردهای آن و رعایت اخلاق استفاده از پهپاد در روزنامه‌نگاری صحبت می‌کنیم.

موج اول روزنامه‌نگاری با پهپاد

سال ۲۰۱۰ احتمالاً آغاز عصر استفاده ازپهپادها برای عکس‌برداری بود. پاپاراتزی‌ها در این سال برای اولین‌بار از پهپاد برای عکس‌برداری از یک ستاره مشهور استفاده کردند. پهپاد یک فناوری سبک وزن و ارزان بود که می‌توانست نیازهای یک عکاس را براورده کند. همراه با این فناوری جدید، قابلیت انتشار سریع مطالب در اینترنت و رونق گرفتن شبکه‌های مجازی باعث شده بود که عکس‌های پهپادها بسیار مورد توجه قرار بگیرد.

با این حال متخصصان معتقدند استفاده جدی از پهپادها به عنوان ابزار روزنامه‌نگاری، به سال ۲۰۱۱ برمی‌گردد؛ زمانی که Tim Pool و همکارانش اقدامی جدی را مدیریت می‌کردند، اقدامی که جهان هنوز آن را ندیده بود. آن‌ها به کمک پهپاد از جنبش مردم در وال‌استریت پخش زنده‌ی خبری گرفتند.

آن‌ها با ابزارهایی ساده هواپیماهای بدون سرنشین کوچکی ساختند و فرایند ساخت را با دنبال‌کنندگان آنلاین خود به اشتراک گذاشتند. پهپادهای کوچک آن‌ها به سادگی با گوشی هوشمند کنترل می‌شد. در آن زمان یک برنامه جدید به نام U-Stream برای پخش زنده راه افتاده بود؛ آن‌ها از این برنامه برای پوشش زنده خبری استفاده کردند.

اقدامات ضد قدرت توسط هزاران نفر در اینترنت به دقت دنبال و باعث سروصدای زیادی شد. پهپادها فعالیت‌هایی را ثبت کردند که کاملاً مخالف اطلاعات ارائه شده توسط دولت و نیروهای پلیس بود. این رویداد نمونه‌ای از جمله‌ی مانوئل کاستلز است که بارها بر آن تاکید کرده بود: «از آن‌جایی که روابط قدرت در نهادهای جامعه تثبیت شده‌اند، احتمالا اقداماتی خلاقانه ضد قدرت در خارج از نهادها شکل خواهد گرفت.»

هرچه پلیس گزارش‌های تهاجمی‌تری علیه اعتراضات منتشر می‌کرد، فعالان بیشتر درگیر پیدا کردن راه‌های جدید برای مستندسازی واقعیت می‌شدند. در عرض چند هفته، این نوآوری در نیویورک به یک ابتکار جهانی تبدیل شد. ناگهان پهپادهای کوچک خانگی با ظرفیت پرواز محدود، به تمام قاره‌های جهان رسیدند و کلیپ‌هایی که توسط آن‌ها ضبط می‌شد به شبکه‌های خبری مانند CNN فروخته می‌شد.

در نوامبر سال ۲۰۱۱، شورش‌ها در ورشو لهستان، توسط فعالانی ناشناس ضبط شد و در یوتیوب منتشر شد. در دسامبر حدود ده تصویر هوایی از تظاهرات در مسکو روسیه، گرفته شد و در سایت خبری ridus.ru منتشر شد.

پهپادهای دوربین‌دار به مرور گران شدند اما هنوز هم کسی تصور نمی‌کرد که پهپادها به یک فناوری پیشرفته و چند میلیارد دلاری تبدیل شوند که توسط سازمان‌های خبری برای نظارت بر مسائل جامعه استفاده شوند.

شروع جنجال‌ها

طی کمتر از یک دهه، پهپادهای دوربین‌دار تغییردهنده‌ی بازی‌های جهانی شدند. معمولاً یک تأخیر زمانی مشخص برای قانون‌گذاری راجع به فناوری‌های جدید وجود دارد. در سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ جنجال‌های مربوط به پهپادها شروع شد. برخی از حوادث حتی به مناقشه‌های یک‌ساله و مبارزات قانونی منجر شد. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۲ یک روزنامه‌نگار به کمک پهپاد مشکلات محیط زیستی احتمالی را شناسایی کرد. کلیپی که او ثبت کرد زباله‌های خطرناکی را نزدیک رودخانه‌ای کنار کارخانه بسته‌بندی گوشت دالاس تگزاس نشان می‌داد. پس از تماس با مقامات محلی، تحقیقات آغاز شد. در نتیجه، این کارخانه به مدت یک سال و نیم تعطیل شد.

پس از این حادثه، بسیاری از فعالان دیگر هم از پهپادها برای اقداماتی مشابه استفاده کردند. در همان سال ۲۰۱۲، در ایالات متحده، پهپاد یک گروه فعال حقوق حیوانات توسط شکارچیان مورد اصابت گلوله قرار گرفت و سقوط کرد. درنتیجه اداره هوانوری فدرال آمریکا (FAA) نسبت به شلیک گلوله به پهپادها به مردم هشدار داد: «تیراندازی به هواپیماهای بدون سرنشین منجر به مسئولیت کیفری و مدنی خواهد شد. درست مانند شلیک به هواپیمای دارای سرنشین!»

البته استفاده از پهپادها معمولاً برای دولت‌ها و نیروهای پلیس جالب نیست. شناسایی تعداد جمعیت در اعتراضات، تهیه گزارش از آسیب‌ها و ویرانی‌های پس از بلایای طبیعی معمولاً مورد علاقه دولت نیست. همین مسئله موجب شده‌است که دولت‌ها در رویدادهای مختلف، حضور پهپادهای بدون سرنشین را ممنوع اعلام کنند.

در کشور نروژ و بسیاری از کشورهای اروپایی دیگر، در هنگام آتش‌سوزی‌ها و سوانح گوناگون محدودیت پرواز پهپادها اعلام می‌شود.

با این همه استفاده از پهپادها برای روزنامه‌نگاری فرصت‌های بسیاری را فراهم کرده‌است. تهیه گزارش از سیل، فوران آتشفشان‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای آسیب‌دیده مانند چرنوبیل تنها چندنمونه از کاربرد پهپادها هستند. بسیاری از پهپادها در این گزارش‌ها گم شدند اما تا جایی که می‌دانیم خبرنگاری صدمه دیده یا کشته، نشده‌است. درواقع وظیفه اصلی روزنامه‌نگاری با پهپاد، دور نگه داشتن خبرنگاران از محیط‌های ناامن است. مناطقی که زمانی بسیار خطرناک، دورافتاده یا غیرقابل دسترس به نظر می‌رسیدند، امروزه در دسترس روزنامه‌نگاران قرار دارند.

لینک کوتاه: https://khabarnegaranvaresane.ir/?p=13176