از پشت‌ پرده تبلیغات چیپس تا قطع امید از صداوسیما

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبرنگاران و رسانه و به نقل از ایرنا؛ این مترجم و شاعر درباره وضعیت تبلیغ کتاب‌ها و کتابخوانی در رسانه‌ها و تبلیغات شهری اظهار کرد: به نظر می‌رسد با ورود شبکه‌های مجازی، هر فرد می‌تواند به نوعی برای خودش تبلیغات کند. اما مشکلی که به نظر من وجود دارد، این است که احتیاج است برای این‌که کتاب دیده و به خوبی شناخته شود، در وهله اول درباره آن یک‌سری نقدها، نوشته‌ها و نظرات ارائه شود؛ این نکته مهم‌تری است چون خواننده با توجه به حجم آثار تولیدی، برای انتخاب کتاب سردرگم می‌شود.

او که معتقد است در بحث معرفی کتاب، اولویت با نقد و نظر افراد صاحب‌نظر، منتقدان و کارشناسان است، گفت: وگرنه همه می‌بینند که کتاب‌ها معرفی می‌شوند، اما میزان نقد خیلی کم‌تر از معرفی‌ها است. من حتی می‌بینم مخاطبان زیر یک کتاب که به چاپ چندم رسیده، کامنت می‌گذارند و می‌نویسند که «اگر کسی این کتاب را خوانده اطلاعاتی درباره آن بدهد»؛ یعنی یکی از وجوه ناخوشایند فضای مجازی این است که کسی تلاش نمی‌کند تا حداقل نگاهی سطحی به کتاب بیندازد و با توجه به شناخت از خود، ببیند آن کتاب می‌تواند برایش مفید یا جذاب باشد.

ویسی افزود: بنابراین یک‌جور تنبلی به‌وجود آمده، از این رو، این تبلیغات شاید خیلی دلچسب و مناسب هم نباشند؛ چون آدم‌ها را به تنبلی سوق می‌دهند. در حالی که به منتقدانی احتیاج است که جانبدارانه نسبت به کتاب‌ها برخورد نکنند، ما به منتقدهایی منصف نیاز داریم که کتاب‌های خوب را به مخاطبان معرفی کنند.

این مترجم همچنین درباره کثرت تبلیغات دیگر کالاها به ویژه در صداوسیما بیان کرد: آن‌ها باید دراین‌باره جواب‌گو باشند که چرا به تمامیت حوزه ادبیات نمی‌پردازند و فقط بخش بسیار کوچکی را از کتاب‌های ادبی پوشش می‌دهند. خیلی از کتاب‌های خوبی که می‌بینیم چاپ می‌شوند، اصلا مجال صحبت کردن درباره‌شان در صداوسیما نیست، و این یک نقصان بسیار بزرگ است. در واقع آن‌ها یک‌سری سیاست‌گذاری‌هایی دارند که به طرف این کتاب‌ها نروند. بعضا برنامه‌هایی درباره کتاب پخش می‌شود اما اصلا به حد کافی نیست.

مجتبی ویسی سپس گفت: احتمالا به این علت تبلیغات کالاهایی مثل چیپس در صداوسیما بیشتر است که برای‌شان منبع درآمد است و درآمدزایی می‌کند، اما از کتاب پولی به آن‌ها نمی‌رسد ولی بخش دیگری از این موضوع هم به سیاست‌گذاری‌های‌شان مربوط است که اصلا به کتاب زیاد بها نمی‌دهند، در حالی که نهادهایی مثل صداوسیما می‌توانند خیلی تاثیرگذار باشند. من که شخصا از صداوسیما قطع امید کرده‌ام، که جایی مثل صداوسیما بخواهد درباره کتاب‌های خوب صحبت کند. بنابراین من انتظاری از آن‌ها ندارم، چون سال‌هاست رویه خاصی را دنبال می‌کنند که این موضوعات را پوشش نمی‌دهد. البته ناگفته نماند که بخش صدا وضعیت بهتری نسبت به سیما دارد، ولی حجم مخاطبان سیما چندین برابر صدا و رادیو است. با این اوصاف باز هم حجم برنامه‌هایی که در رادیو برای کتاب تولید می‌شود، اصلا کافی نیست.

او با بیان این‌که انگار صداوسیما با حوزه کتاب عناد دارد، ادامه داد: می‌توانند برنامه‌های مربوط به کتاب را خیلی پرتحرک‌تر و پویاتر کنند. اگر فضاهای پویایی برای تبلیغ کتاب‌های مناسب و خوب به وجود بیاید (که این در حد یک آرمان است) می‌تواند به تبلیغ کتاب و به رسیدن کتاب خوب به دست مخاطب کمک کند.

ویسی با اشاره به این‌که فضا باید برای دیده شدن کتاب سالم‌تر شود، بیان کرد: یک‌سری مخاطبان تیزهوش و آگاه وجود دارند که این‌ها باید کتاب خوب ببینند و در این حجم انبوه از کتاب‌ها نمی‌توانند به کتاب‌های خوب دسترسی پیدا کنند. نمی‌دانم چطور می‌توانیم از این شرایط متشتت و پراکنده خارج شویم ولی به سهم خودم می‌توانم بگویم این فضا پیچیده و مبهم شده چون هر کس به فکر خودش است. هر ناشری به دنبال این است که کتاب‌هایش را بفروشد اما ما به افردی نیاز داریم که به جایی وابسته نباشند؛ افرادی غیرجانبدار و مستقل تا بتوانند به مخاطب کتاب مناسب را معرفی کنند. هر چند به صورت فردی تلاش‌هایی می‌شود، اما به نظرم در نگاه کلان هم این ضرورت وجود دارد چرا که هر روز وضعیت آشفته‌تر و نابسامان‌تر می‌شود.