خاطرات یک خبرنگار قدیمی از دهه ۵۰ و تشویق جوان‌های امروز

بیژن نفیسی ـ روزنامه نگار پیشکسوت و مدرس دانشگاه ـ که فعالیتش در عرصه روزنامه نگاری به دهه ۵۰ برمی گردد، همزمان با ۱۷ مرداد ماه که به روز خبرنگار منتسب است، در گفت و گویی با ایسنا شرکت کرد و آرزویش برای خبرنگاران این روزهای ایران را برشمرد. او در این گفت وگو همچنین مهم ترین نقاط قوت و ضعف خبرنگاری امروز نسبت به دوره گذشته را یادآور شد.

خبرنگارانی که دیگر دغدغه «چه خبر» را ندارند

این روزنامه نگار پیشکسوت که سالها در روزنامه اطلاعات خبرنگار بوده است، ضمن تبریک روز خبرنگار به دست اندرکاران رسانه، اظهار کرد: این روزها بر عکس گذشته که دنبال خبر بودیم، انباشته از خبر است و این خبر است که به سراغ خبرنگاران می رود و خیلی با گذشته تفاوت می کند. خبرنگاران دیگر دغدغه «چه خبر» را ندارند و خود این شرایط تازه ای برای دست اندرکارن رسانه ای ایجاد کرده است.

او با اشاره به آغاز فعالیت خود در عرصه خبرنگاری که به دهه ۵۰ و پیش از انقلاب برمی گردد، گفت: زمانی که من در دهه ۵۰ فعالیتم را شروع کردم، دانشجوی روزنامه نگاری بودم. آن موقع در روزنامه اطلاعات مشغول به کار شدیم که شرایط متفاوت بود. حروف چینی در آن موقع جزئی بود و شرایط فرق می کرد. امکاناتی که حالا برای ارتباطات داریم را نداشتیم. باید با تلفن های ثابت ارتباط می گرفتیم و بیشتر به عنوان شاهد عینی و میدانی کار می کردیم و از این طریق اطلاعات را کسب می کردیم. نهایتا چند سال بعد در اتوموبیلی که با آن برای تهیه گزارش می رفتیم یک بیسیم کار گذاشته بودند تا خبرنگار پس از دسترسی به اطلاعات مهم، آن را اطلاع دهد و خود این یک تحول بزرگی بود؛ در حالی که الان یک موبایل به تنهایی قابلیت های بسیار زیادی دارد.

چرا دستیابی خبرنگاران به اطلاعات دشوارتر شده است؟

نفیسی با اشاره به اینکه درست است که امکانات و سهولت بیشتری در رسانه ایجاد شده اما با این حال دستیابی به اطلاعات هم دشوارتر شده است، توضیح داد: به این دلیل که شما با اخبار متعددی روبرو هستید که با یکدیگر در تناقض هستند و خبرنگار باید جست و جو کند که واقعیت کدام است تا حقیقت نسبی به دست می آید. دشواری کار خبر در حال حاضر به این دلیل است که منابع خبر زیاد شده اما این امکان که دیگر خبری در دسترس نباشد وجود ندارد. اخبار خیلی سریع به دست همه می رسد و این مزیتی است که خبرنگاران امروز با آن روبرو هستند و جنبه های خوب کار خبر به جنبه های دشوار آن می ارزد.

معتمدنژاد و ایجاد نظام رسانه ای

نفیسی با یادآوری تلاش مرحوم معتمدنژاد برای ایجاد نظام رسانه ای در کشور، گفت: خاطرم هست زمانی که دکتر معتمدنژاد در قید حیات بودند، دنبال این بودند که یک نظام رسانه ای ایجاد شود و بسیار زیاد هم روی آن کار کردند. البته دوستان دیگری هم بودند که روی این نظام رسانه ای کار کردند و در نهایت نسخه هایی از آن به رسانه ها داده شد تا خبرنگاران هم مانند مشاغل دیگر نظام نامه داشته باشند؛ تا مشخص شود چه کسانی واقعا می توانند در کار رسانه فعالیت داشته باشند و این امر قانونمند شود. روزنامه نگاری، تلفیقی از تحصیلات آکادمیک و تجربه است و این دو لازم و ملزوم همدیگر هستند اما اغلب روزنامه نگاران قدیمی به شکل تجربی فعالیت می کردند و خود من هم با وجود اینکه تحصیلات آکادمیک داشتم پشت میز تحریریه خیلی چیزها را یاد گرفتم. چرا که همه چیز آکادمیک نیست. بنابراین ایجاد نظام رسانه ای یکی از تلاش هایی بود که آن زمان انجام شد اما باید به سرانجامی می رسید که نرسید به ویژه اینکه رسانه ها گستردگی زیادی پیدا کرده اند. با وجود این نظام رسانه ای، دیگر سلیقه ای با موضوعات برخورد نمی کردیم.

آرزویی که برای خبرنگاران محقق شد اما …

این روزنامه نگار پیشکسوت درباره آرزویش برای خبرنگاران و با اشاره به اهمیت جایگاه رسانه می گوید: از قدیم آرزوهای زیادی برای خبرنگاران داشتم که بخشی از آن محقق شد. زمانی که من کار خبرنگاری را شروع کردم، خبرنگاری کار اصلی نبود و اغلب خبرنگاران شغل اولی هم داشتند؛ به دلیل اینکه هیچ چیزِ کار خبرنگاری معلوم نبود، نه دستمزد آن معلوم بود، نه امنیت. اما بعدها خیلی اتفاقات بهتری افتاد و خبرنگاری شغل شناخته شد؛ آن هم شغلی که سخت و زیان آور است. تلاش مستمری شد تا این شغل جا بیفتد که این اتفاق افتاد. اما مهم این است رسانه ها با ایجاد نظام رسانه ای و تشکل های صنفی وضعیت همگونی پیدا کنند. نظام طبقه بندی مشاغلی حتی درست شد ولی به آن صورتِ شفاف دنبال نشد تا مشخص داشته باشیم برای اینکه کسی که به صورت خبرنگار وارد می شود و درجاتی که پیدا می کند، مدارج آن معلوم باشد و با آن سلیقه ای برخورد نشود.

این مدرس دانشگاه در پایان درباره نقاط قوت خبرنگاران نسبت به دوره ای که در آن فعالیت داشته است، اظهار کرد: نقطه قوت خبرنگاران فعلی را می توان حضور پررنگ و پیگیر بودنشان برای دسترسی به یک خبر دانست. تلاش ها را متوجه می شویم؛ با وجود مسائل مالی آنها تلاش مجدانه می کنند و حتی خیلی بیش از میزان دستمزدشان تلاش می کنند. نقاط ضعف هم صرفا گردن خبرنگار نیست بلکه به مدیریت برمی گردد و آن اینکه که کمتر شاهد حضور میدانی خبرنگاران هستیم.

لینک کوتاه: http://khabarnegaranvaresane.ir/?p=17839