اینفوگرافیک؛ نقشه یک مقاله یا گزارش

خواننده به کمک این روش می‌تواند با نگاهی کوتاه و گذرا اطلاعات کلی و قابل‌توجهی از یک مقاله یا گزارش را در قالب تصویر دریافت کند و حتی شاید بهتر در خاطرش بماند. بنابراین، اینفوگرافیک را می‌توان چکیده تصویری یک مقاله یا گزارش دانست، چون اطلاعات و داده‌ها را ساده و فشرده می‌سازد؛ و چه‌بسا بتوان گفت اینفوگرافیک نقشه یک مقاله یا گزارش است. این روش ارائه محتوا قادر است اطلاعات پیچیده و مبهم را ساده و قابل فهم سازد و به خواننده منتقل کند؛ چندان که نشریات معتبر دنیا برای توضیح موضوعات ویژه خود حتما از یک اینفوگرافیک بهره می‌برند. البته اینفوگرافیک در بافت‌های گوناگونی استفاده می‌شود که از جمله می‌توان به زمینه‌های گزارش‌نویسی و آموزش و ارائه مطلب و تبلیغات و مسائل فرهنگی و ‏ترویج علم و رزومه‌نویسی و اطلاع‌رسانی اشاره کرد.

اینفوگرافیک (Infographic) چمدان‌واژه‌ای است که از دو واژه «info» به معنای اطلاعات و «graphic» به معنای تصویر ساخته شده و در فارسی به آن «اطلاع‌نگاشت» و «گرافیک اطلاع‌رسان» و «اَزدانِگاری» گفته می‌شود، ولی هیچ یک از این معادل‌ها چندان در گفتار عمومی استفاده نمی‌شوند. این واژه‌ها نیز از جنس ده‌ها واژه‌ فرهنگستانی است که پرکاربرد و فراگیر نیستند.

اینفوگرافیک‌ها را بر اساس نحوه درج و نمایش اطلاعات و داده‌ها می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

الف) اینفوگرافیک ایستا (Static Infographic) که رایج‌ترین نوع اینفوگرافیک است و در آن همه اطلاعات در قالب یک تصویر ارائه می‌شود

ب) اینفوگرافیک پویا (‎Dynamic Infographic) که داده‌ها را به صورت متحرک به نمایش می‌گذارد

ج) اینفوگرافیک تعاملی (Interactive Infographic) که معمولا برای  وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها طراحی می‌شود و ماحصل تعامل طراح با مخاطب است

اینفوگرافیک‌های خبری اکثرا از دسته اول هستند و گاه نیز از دسته دوم. با این ‌حال، در هر سه دسته برای ساخت یک اینفوگرافیک خوب سه مولفه بسیار ضروری است: دانش طراحی، شم بصری، جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های دقیق و موجز. ترکیب این سه مولفه می‌تواند به ساخت یک اینفوگرافیک خوب بسیار کمک کند. گرچه در اینفوگرافیک بیشتر تاکید بر طرح و تصاویر است نه متن، ولی باید توازن میان این دو کاملاً برقرار شود. از این‌رو، بهتر است در ساخت اینفوگرافیک به نکات زیر توجه کرد:

۱) شناخت دقیق موضوع: اولین قدم در طراحی یک اینفوگرافیک مطالعات اولیه و به‌دست‌آوردن اطلاعات است. تا می‌توانید در مورد موضوع اینفوگرافیک خود مطالعه و اطلاعات جمع‌آوری کنید. بدون اطلاعات و داده‌های دقیق نمی‌توان یک اینفوگرافیک خوب و جذاب ساخت. داده‌های اینفوگرافیک شما باید معتبر و موثق و به‌روز و قابل فهم و واضح و مرتب و خلاصه باشند.

۲) مختصر و مفید باشد: اینفوگرافیک را به منظور توضیح فقط یک ایده طراحی کنید. از توضیح چند ایده در یک اینفوگرافیک پرهیز کنید. اینفوگرافیک یک مقاله علمی و تحقیقاتی نیست، پس انتظار نداشته باشید که مخاطب شما از یک تصویر شلوغ و متراکم و چندوجهی سر در بیاورد. علاوه بر این، سعی کنید یک روایت جذاب برای اینفوگرافیک خود بنویسید.

۳) اول تصویرسازی بعد درج اطلاعات: در ساخت اینفوگرافیک اول باید نقشه کلی را طراحی کنید و جا را برای درج اطلاعات خالی بگذارید. پس از اتمام طراحی و قراردادن تصاویر اقدام به درج داده‌ها و اطلاعات کنید.

۴) دقیق باشد: به هندسه و تصویرسازی اینفوگرافیک خود بسیار توجه کنید. اطلاعات و تصاویر خود را با نسبت صحیح در صفحه پخش و تنظیم کنید. طراحان توصیه می‌کنند با تصاویر همه صفحه را پر نکنید و جاهایی خالی و خلوت برای درج اطلاعات و داده‌ها حتما در نظر بگیرید. ‎

۵) جذاب و متناسب باشد: رنگ و تصاویر و عکس‌های اینفوگرافیک تفاوت بزرگی را رقم می‌زند؛ آن‌قدر که معمولا گفته می‌شود باید به‌نحوی تصویرسازی شود که اگر متن را از اینفوگرافیک حذف کنید، تصویر منظور را به مخاطب برساند. توصیه می‌شود تصاویر به‌کاررفته در اینفوگرافیک از یک جنس باشند، یعنی اگر از تصاویر واقعی استفاده کردید، از تصاویر انتزاعی استفاده نکنید. همچنین از رنگ‌ها و علامت‌هایی استفاده کنید که به درک کار بیشتر کمک کند. معمولا گفته می‌شود که از رنگ‌های تند و تیز در اطراف اطلاعات مهم استفاده نشود چون از کیفیت کار می‌کاهد و حواس خواننده را پرت می‌کند. اینفوگرافیک شما باید یکدست و متناسب با اصول رایج هنرهای بصری باشد، اصولی نظیر تناسب تصاویر و علامت‌ها و رنگ‌ها. حتی فونت مورد استفاده برای درج اطلاعات نیز باید متناسب با رنگ و تصاویر باشد. استفاده از فونت در ساختن اینفوگرافیک فارسی به‌مراتب مهم‌تر می‌شود. با این‌ حال، در این زمینه سلیقه بسیار تأثیرگذار است. هرچند تجربه نیز می‌تواند تعیین‌کننده باشد. بنابراین می‌توانید از نمونه‌های شناخته‌شده و موفق الگوبرداری کنید.

۶) اطلاعات را متناسب با طرح درج کنید: از درج کل داده‌ها و اطلاعات در یک قسمت از تصویر پرهیز کنید. اطلاعات اینفوگرافیک شما باید به صورت یکدست در کل نقشه پخش شود. همچنین توجه داشته باشید که حجم اطلاعات مندرج در داخل یک تصویر زیاد نباشد. در صورت استفاده از متن همه فضای تصویر را از متن پر نکنید و به‌نحوی تنظیم کنید که فضاهای خالی هم دیده شود.

۷) پرهیز از زیاده‌نویسی: از درج اطلاعات اضافی پرهیز کنید. داده‌های زیادی و اضافی می‌تواند یک اینفوگرافیک خوب و جذاب را کاملا تخریب کند. توصیه می‌شود تا جای ممکن از جملات کوتاه استفاده شود. اما نباید هم اطلاعات و داده‌ها آن‌قدر کم باشد که ایده کلی و روایت اینفوگرافیک ناقص منتقل شود. نه زیاد بنویسد و نه کم، به اندازه بنویسید.

۸) سلیس و روان باشد: اطلاعات و توضیحات خود را به صورت دقیق در اینفوگرافیک به کار ببرید و تنظیم کنید تا خواننده مجبور نشود برای درک آنچه می‌بیند خود را به زحمت بیندازد.

۹) شفاف و واضح باشد: اینفوگرافیک ممکن است خواننده را به اشتباه بیندازد و او را به نتیجه‌ غلط برساند. بنابراین منابع و مأخذ اطلاعات خود را حتما ذکر کنید و اجازه دهید خواننده با اطلاعات اینفوگرافیک بیشتر درگیر شود.